ناباروری مردان

ناباروری مردان به ناباروری در مردان و آن دسته از عوامل و مشکلاتی که در ناباروری به مردان مرتبط است اطلاق می‌گردد و می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد همانند:


واریکوسل

واریکوسل یا واریسی شدن عروق بیضه شایع‌ترین بیماری مردان پس از بلوغ است و حدود یک‌ششم مردان واریکوسل دارند. در مردانی که دچار ناباروری هستند، این رقم بالاتر است و به 40 درصد می‌‌رسد. واریکوسل شایع‌ترین عامل ناباروری مردان است. سن شروع بیماری معمولاً در زمان بلوغ و یا بلافاصله پس از بلوغ است ولی در سن کمتر یا سن بالا نیز ممکن است ایجاد گردد. بیمار ممکن است با شکایت بزرگی، یا عدم تقارن بیضه‌ها، یا درد بیضه و یا پس از ازدواج، با ناباروری مراجعه کند. ولی شایع‌ترین فرم آن، بدون علامت و به‌طور اتفاقی، حین معاینه، متوجه آن می‌گردند. اگر واریکوسل برای فرد، عارضه‌ای ایجاد کند لازم است درمان انجام گردد. در غیر این صورت احتیاج به درمانی نیست. عوارض واریکوسل شامل ایجاد درد، آتروفی (کوچک شدن سایز و نرم شدن قوام بیضه) و ناباروری است. درد ناشی از واریکوسل دردی با کیفیت احساس سنگینی که با فعالیت و ایستادن تشدید یافته و با استراحت بهبود می‌یابد. واریکوسل شایع‌ترین علت تولید کم اسپرم و کاهش کیفیت آن است، گرچه همه واریکوسل‌ها بر تولید اسپرم اثر نمی‌گذارند.


الیگواِسپرمی

به حالتی که غلظت اسپرم (تعداد اسپرم) در منی اندک باشد الیگواِسپرمی (Oligospermia) اطلاق می‌شود. به‌عنوان نمونه فردی با تعداد زیر 20 میلیون اسپرم در میلی‌لیتر منی الیگواِسپرمی تلقی می‌شود. تعداد کم اسپرم در منی می‌تواند به دلایل مختلفی باشد و این حالت نیز می تواند موقتی و یا دائمی باشد. تشخیص الیگواِسپرمی با یک تست ساده منی در مرکز درمان ناباروری حضرت مریم(س) میسر می‌باشد. در مورد الیگواِسپرمی باید خاطرنشان کرد که در حال حاضر درمان دارویی قابل‌اطمینان و قطعی برای این مورد وجود ندارد. دستیابی به یک بارداری از روش طبیعی به دلیل تعداد کم اسپرم برای این دسته از بیماران به‌عنوان یک معضل به‌حساب می‌آید ولی غیرممکن نیست. درحالی‌که دستیابی به بارداری طبیعی با تعداد اسپرم کم در حالت کلی بسیار کم است، ولی مواردی بسیاری نیز از بارداری‌های موفقیت‌آمیز نیز گزارش شده است. بسیاری از زوج‌هایی که با مشکل تعداد کم اسپرم جهت دستیابی به بارداری طبیعی مواجه هستند می‌توانند از تکنیک‌های کمک‌بارورکننده (Assisted reproductive technology) نظیر تلقیح داخل رحم (IUI) و یا لقاح خارج رحمی (IVF) جهت بارداری موفقیت‌آمیز استفاده کنند.

 

آزواِسپرمی

آزواِسپرمی (Azoospermia) به حالتی اطلاق می‌گردد که یک فرد فاقد اسپرم در منی باشد. این حالت اغلب با شانس بسیار کم باروری و یا حتی عقیمی همراه است. آزواِسپرمی، یک درصد از جمعیت مردان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و ممکن است دلیل 20 درصد از موارد مشاهده شده در ناباروری مردان باشد.

آزواِسپرمی به سه نوع اصلی تقسیم می‌شود:

آزواِسپرمی پیش‌بیضه‌ای

حالتی است که با تحریک ناکافی بیضه‌های طبیعی و دستگاه تناسلی طبیعی مشخص می‌شود. این حالت به دلیل سطوح اندک هورمون FSH و تحریک ناکافی بیضه‌ها جهت تولید اسپرم می‌باشد. آزواِسپرمی پیش بیضه ای در دو درصد از انواع آزواِسپرمی‌ها مشاهده می‌شود.

آزواِسپرمی بیضه‌ای

در این شرایط بیضه‌ها غیرطبیعی، آتروفیک و یا کلاً وجود ندارند و تولید اسپرم به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرد یا کاملاً انجام نمی‌شود. از مهم‌ترین عواملی که سبب آزواِسپرمی بیضه‌ای می‌شوند می‌توان به دلایل مادرزادی شامل عوامل ژنتیکی مشخص نظیر سندرم کلاین فلتر (Klinefelter syndrome)، برخی از موارد نهان بیضگی (Cryptorchism)، سندروم سلول سرتولی تنها (Sertoli cell-only syndrome) و همچنین به مواردی نظیر عفونت (التهاب بیضه)، جراحی (تروما، سرطان)، پرتوتابی و یا عوامل دیگر هستند.

آزواِسپرمی پس‌بیضه‌ای

در آزواِسپرمی پس‌بیضه‌ای، اسپرم تولید می‌شود ولی انزال نمی‌شود؛ شرایطی که هفت تا 51 درصد انواع آزواِسپرمی را شامل می‌شود. مهم‌ترین دلایل به وجود آمدن این حالت، انسداد فیزیکی دستگاه تولیدمثلی پس از بیضه است. معمول‌ترین دلیل هم می‌تواند به علت وازکتومی به‌عنوان یکی از راه‌های پیشگیری از آبستنی باشد. البته دلیل برخی دیگر از انسدادها ممکن است مادرزادی، به دلیل عفونت‌ها باشد. در آزواِسپرمی پس‌بیضه‌ای اختلالات انزالی شامل انزال برگشت‌دهنده و یا حتی عدم انزال ممکن است وجود داشته باشد ولی در این نوع از آزواِسپرمی، اسپرم تولید می‌شود ولی به دلایل ذکرشده خارج نمی‌گردد.


آاِسپرمی

آاِسپرمی (Aspermia) به فقدان کامل منی اطلاق می‌شود و نباید با آزواِسپرمی (Azoospermia) یا فقدان اسپرم در منی اشتباه گرفته شود. به‌طور طبیعی این حالت منجر به ناباروری می‌شود. یکی از دلایل آاِسپرمی مربوط به انزال برگشت دهنده (Retrograde ejaculation) یا ورود منی به داخل مثانه بجای خروج از میزراه در زمان انزال است. این حالت می‌تواند به دلیل مصرف زیاد دارو یا جراحی پروستات باشد. از دیگر دلایل آاِسپرمی می‌توان به انسداد مجاری انزالی (Ejaculatory duct obstruction) اشاره کرد که از مهم‌ترین دلایل آن می‌توان به فقدان کامل یا حجم بسیار اندک منی (الیگواِسپرمی) که منی تنها شامل ترشحات غدد پروستات در مجاری انزالی است، اشاره کرد.