متخصص در لاپاراسکوپی رحم و تخمدان داخل ناحیه لگن را با استفاده از لاپاراسکوپ می‌بیند. با این حال جراحی باز غالباً به برش بزرگی نیاز دارد. با انجام لاپاراسکوپی تشخیصی ابتلا به عارضه‌هایی مانند اندومتریوز یا فیبروم رحم مشخص می‌شود. البته لاپاراسکوپی کاربرد درمانی نیز دارد.
لاپاراسکوپی می‌تواند برای اهداف تشخیصی، درمانی یا هر دو انجام شود. عمل تشخیصی گاهی تبدیل به نوع درمانی می‌شود.
بعضی از دلایل انجام لاپاراسکوپی تشخیصی عبارت است از:
-درد غیرقابل توضیح لگن
-ناباروری غیرقابل توضیح
-سابقه عفونت لگن
بیماری‌هایی که متخصص زنان و زایمان می‌تواند با استفاده از لاپاراسکوپی تشخیص دهد، عبارتند از:
-اندومتریوز
-فیبروم رحم
-تومور یا کیست تخمدان
-بارداری خارج رحمی (اکتوپیک)
-چرک یا آبسه لگن
-چسبندگی لگن یا بافت همبند دردناک
-ناباروری
-بیماری التهابی لگن
-سرطان دستگاه تناسلی
لاپاراسکوپی رحم و تخمدان چیست؟
لاپاراسکوپی رحم و تخمدان یکی از جایگزین‌های جراحی باز است. متخصص لاپاراسکوپ، ابزاری شبیه به تلسکوپ کوچک مجهز به منبع نور و دوربین فیلمبرداری، را وارد رحم می‌کند و جراحی‌های مختلفی را با استفاده از تجهیزات ظریف انجام می‌دهد.
مزایای لاپاراسکوپی
-دوران بهبود پس از عمل کوتاه است و بیمار غالباً پس از 24 ساعت مرخص می‌شود تا در خانه استراحت کند.
-برش‌های کوچک معمولاً درد کمتری دارد و در نتیجه غالباً پس از عمل به مسکن کمتری نیاز است.
-احتمال عفونت زخم کمتر است.
-از آنجایی که جای زخم محدود به سه یا چهار برش پوستی کوتاه‌تر از نیم اینچ است، نتیجه زیبایی بیشتری دارد.
انواع درمان لاپاراسکوپی
-هیسترکتومی یا برداشتن رحم
-برداشتن تخمدان‌ها
-خارج کردن کیست تخمدان
-خارج کردن فیبروم
-مسدود کردن جریان خون ورودی به فیبروم
-خراش (ابلاسیون) بافت آندومتر
-رفع چسبندگی رحم
-معکوس کردن جراحی ضدبارداری موسوم به بستن لوله‌های رحم
-عمل برچ برای حل مشکل بی‌اختیاری
-رفع بیرون‌زدگی به منظور درمان افتادگی رحم
آمادگی برای لاپاراسکوپی
آمادگی لازم به نوع جراحی بستگی دارد، ممکن است لازم باشد آزمایش‌های تصویربرداری انجام شود. همچنین گاهی لازم است بیمار ناشتا باشد یا تنقیه شود. داروهای مصرفی خود از جمله مکمل‌ها و داروهای غیرتجویزی را به متخصص اطلاع دهید. گاهی ضروری است مصرف داروها قبل از عمل قطع شود. از یکی از دوستان خود بخواهید تا پس از جراحی شما را به خانه برساند یا با یک شرکت خدماتی هماهنگ کنید، بعد از عمل اجازه رانندگی ندارید.
عمل لاپاراسکوپی
عمل لاپاراسکوپی تقریباً همیشه تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود، بنابراین بیمار هیچ چیز از عمل متوجه نمی‌شود. علی‌رغم بیهوشی عمومی ممکن است بیمار همان روز ترخیص شود. متخصص پس از بیهوش شدن بیمار لوله کوچکی به نام سوند را برای جمع کردن ادرار وارد می‌کند و شکم را با استفاده از یک سوزن کوچک پر از گاز دی اکسید کربن می‌کند. گاز دیواره شکم را از اندام‌ها دور می‌کند و احتمال آسیب‌دیدگی آنها را کاهش می‌دهد. جراح لاپاراسکوپ را از راه برش کوچک ایجاد شده در ناف وارد بدن می‌کند و تصاویر داخل بدن را روی صفحه نمایش مشاهده می‌کند. لاپاراسکوپی تصویری شفاف از اندام‌های بدن به دست می‌دهد.
مرحله بعد به نوع عمل بستگی دارد. چنانچه هدف تشخیصی باشد، بررسی انجام و عمل تمام می‌شود. اگر جراحی لازم باشد، برش‌های بیشتری ایجاد می‌شود و وسایل عمل از آن راه وارد بدن می‌شود. سپس جراحی با توجه به تصاویر لاپاراسکوپی انجام می‌شود. پس از اتمام عمل تمام وسایل خارج و برش‌ها با بخیه بسته می‌شود. زخم پانسمان می‌شود و بیمار به اتاق ریکاوری منتقل می‌گردد.
دوران بهبود پس از لاپاراسکوپی
پرستار پس از اتمام عمل علائم حیاتی را بررسی می‌کند و بیمار به اتاق ریکاوری منتقل می‌شود تا اثر داروی بیهوشی از بین برود. بیمار زمانی مرخص می‌شود که بتواند خودش ادرار کند. مشکل بودن ادرار کردن یکی از اثرهای جانبی استفاده از سوند است. دوران بهبود متغیر است و به نوع عمل بستگی دارد. بیمار گاهی چند ساعت پس از جراحی ترخیص می‌شود و گاهی لازم است یک یا چند روز بستری شود.
ناف پس از جراحی قدری حساس و دردناک است و ممکن است شکم کبود شود. وجود گاز داخل بدن ممکن است باعث درد شانه، قفسه سینه و شکم شود. همچنین احتمال دارد بیمار تا پایان روز حالت تهوع داشته باشد. متخصص دستورات لازم درباره مدیریت اثرهای جانبی را قبل از ترخیص به بیمار اطلاع می‌دهد و مسکن و آنتی‌بیوتیک برای پیشگیری از عفونت تجویز می‌کند. بیمار با توجه به جراحی انجام شده باید چند روز تا چند هفته استراحت کند و فعالیت‌های معمول را پس از سپری شدن یک ماه یا بیشتر ازسربگیرد.
عوارض لاپاراسکوپی
تحریک پوست و عفونت مثانه از اثرهای جانبی شایع لاپاراسکوپی است.
عوارض جدی لاپاراسکوپی نادر است و موارد زیر را دربر می‌گیرد:
-آسیب دیدن عروق خونی شکم، مثانه، روده، رحم و دیگر ساختارهای لگن
-آسیب عصبی
-واکنش‌های آلرژیک
-لخته شدن خون
شرایط یا بیماری‌هایی که ابتلا به آنها احتمال بروز عوارض را افزایش می‌دهد عبارت است از:
-انجام شدن جراحی شکم در گذشته
-چاقی
-لاغر بودن بیش ازحد
-آندومتریوز شدید
-عفونت لگن
-بیماری مزمن روده
در دوران بهبود به بدن توجه کنید، اثرهای جانبی بروز یافته را یادداشت کنید و درباره آنها با متخصص زنان و زایمان صحبت کنید.
ضرورت تماس با پزشک پس از لاپاراسکوپی
در صورت مواجهه با هر یک از علائم زیر به سرعت با متخصص زنان و زایمان تماس بگیرید:
-خونریزی شدید زخم‌ها
-تب و لرز
-مشکل در دفع یا ادرار
-خونریزی شدید واژن
-درد شکمی شدید یا تشدید شونده
-استفراغ
-قرمزی یا ترشح زخم‌های جراحی
-تنگی نفس یا درد قفسه سینه
جراحی‌های همزمان با لاپاراسکوپی
جراحی لاپاراسکوپی معمولاً همزمان با یک عمل دیگر انجام می‌شود. هیستروسکوپی یا جراحی خارج کردن رحم عموماً همزمان با لاپاراسکوپی انجام می‌شود. برخی بانوان تمایل دارند تا جراحی انتخابی دیگری را در کنار عمل رحم و تخمدان انجام دهند. لیپوساکشن، برداشتن کیسه صفرا و پروتز سینه از عمل‌هایی است که همراه با لاپاراسکوپی انجام می‌شود.
خارج کردن رحم با انجام لاپاراسکوپی
در اکثر موارد می‌توان رحم را به روشی ایمن با انجام لاپاراسکوپی خارج کرد. البته خارج کردن لاپاراسکوپی رحم در صورت بیش از حد بزرگ بودن آن، بزرگتر بودن از یک رحم باردار 18 هفته، ممکن نیست. دوران بهبود پس از هیسترکتومی لاپاراسکوپی معمولاً کوتاه‌تر از هیسترکتومی شکمی است. متخصص هنگام تعیین مناسب‌ترین و ایمن‌ترین روش جراحی تمام عامل‌ها را در نظر می‌گیرد و در صورتی که اشکالی وجود نداشته باشد هیسترکتومی لاپاراسکوپیک را انجام می‌دهد.
منبع: نی نی بان
