شرایطی را تصور کنید که در آن فرزندنتان با ناهنجاری مادرزادی به دنیا بیاید، قطعا موقعیت ناراحت کننده و دلهره‌آوری خواهد بود. حال شرایطی را تصور کنید که قبل از به دنیا آمدن فرزندتان امکان تشخیص این ناهنجاری‌ها در دوران جنینی وجود داشته باشد. قطعا در این صورت اقدام به انجام آن، منطقی‌ترین کار ممکن خواهد بود.
سونوگرافی آنومالی مهم‌ترین تست غربالگری قبل از تولد است و به دلیل غربالگری ناهنجاری‌ها به اسکن ناهنجاری‌های رشدی در سه ماهه دوم بارداری نیز شناخته شده است.
پس مادرانی که به سلامت جنین خود اهمیت زیادی می‌دهند، حتما انجام این اسکن را در برنامه مراقبت‌های دوران بارداری خود قرار می‌دهند.
اما در چه دوره‌ای از حاملگی باید برای انجام آن اقدام کرد؟
در این مطلب اطلاعات کاملی درباره اسکن آنومالی، از بهترین زمان و نحوه انجام تا هزینه و ارائه راه‌حل‌هایی برای زمانی که نتیجه سونوگرافی غیر طبیعی باشد و غیره را ارائه داده‌ایم. پس حتما این مطلب را بخوانید.
سونوگرافی آنومالی چیست؟
سونوگرافی آنومالی نوعی غربالگری است که در آن به بررسی وجود ناهنجاری در بدن جنین، اندازه گیری میزان رشد جنین و همچنین وضعیت جفت و مایع آمنیوتیک پرداخته می‌شود. در این اسکن به اعضایی مانند مغز، قلب، کلیه‌ها، ستون فقرات، معده و روده‌ها توجه ویژه‌ای می‌شود.
نحوه انجام سونوگرافی آنومالی
اسکن آنومالی طی مراحل زیر انجام می‌شود:
- پس از ورود به اتاق سونوگرافی از مادر باردار خواسته می‌شود که بر روی تخت دراز بکشد و لباس خود را از زیر سینه تا قسمت انتهای شکم باز کند.
- تکنسین سونوگرافی جهت سهولت انجام کار و انتقال امواج از پروب به بدن، ژل اولتراسونیک را بر روی شکم قرار می‌دهد.
- سپس پروب دستگاه سونوگرافی را روی نقاط مختلف شکم مادر حرکت می‌دهد و با دقت جنین را بررسی می‌کند. در این حین یک تصویر سیاه و سفید از جنین روی صفحه سونوگرافی ظاهر می شود.
- تصاویر مورد نیاز از اندام‌های مورد نظر جنین بر روی صفحه نمایش نشان داده شده و اندازه‌گیری طول آنها با کمک خطوط موجود روی این صفحه، انجام می‌شود. این خطوط به ارزیابی اندازه جنین و همچنین تعیین سن بارداری کمک می‌کنند.
- پس از پایان کار، باقیمانده ژل را از روی شکم مادر پاک می‌کنند.
بهترین زمان برای انجام سونوگرافی آنومالی چه موقع است؟
این سونوگرافی معمولا بین هفته های 20 تا 24 بارداری انجام می‌شود.
اطلاعاتی که سونوگرافی آنومالی در اختیار پزشک قرار می‌دهد
سونوگرافی آنومالی اطلاعاتی درمورد اندام‌ها و ارگان‌های زیر در اختیار پزشک قرار می‌دهد:
- قلب
- مغز، گردن و ستون فقرات
- کلیه‌ها و مثانه
- بازوها و پاها
- دست‌ها، پاها و انگشتان دست و پا
- لب‌ها، چانه، بینی، چشم‌ها و صورت
- سینه و ریه
- معده و روده
همچنین مواراد زیر نیز در سونوگرافی آنومالی قابل بررسی هستند:
- ضربان قلب جنین برای اطلاع از ریتم طبیعی قلب او، مورد بررسی قرار می‌گیرد.
- امکان بررسی بند ناف جنین از نظر جریان خون و محل اتصال به جفت بررسی می‌شود.
- بررسی جفت برای اطمینان از عدم وجود جفت سرراهی انجام می‌شود.
- رحم، تخمدان‌ها و دهانه رحم با دقت مورد بررسی قرار می‌گیرند.
- اندازه‌گیری مقدار مایع آمنیوتیک صورت می‌گیرد.
چه بیماری‌هایی در سونوگرافی آنومالی قابل تشخیص هستند؟
با استفاده از سونوگرافی آنومالی امکان تشخیص تمام بیماری‌های مادرزادی وجود ندارد. با این حال برخی از بیماری‌های مادرزادی جدی را می‌توان با این روش تشخیص داد که عبارت‌اند از :
- آنسفالی
- شاخص‌های سندرم داون یا تریزومی 18 و تریزومی 13
- شکاف لب یا کام
- اسپینا بیفیدا
- ناهنجاری‌های مادرزادی قلب
- آژنزی کلیه (فقدان یک یا هر دو کلیه)
- گاستروشیزیس (مشکل روده)
- امفالوسل (نوعی مشکل دیواره شکم)
- دیسپلازی اسکلتی (مشکلات استخوان‌ها)
- فتق دیافراگم (وجود یک سوراخ در دیافراگم)
برای انجام سونوگرافی آنومالی باید به کجا مراجعه کرد؟
این اسکن معمولا در اغلب بیمارستان‌ها و مراکز رادیولوژی و تصویربرداری انجام می‌شود. با این حال برای اطمینان بهتر است پیش از مراجعه به این مراکز، با آنها تماس گرفته و در این مورد از آنها سوال کنید.
آمادگی‌های لازم قبل از سونوگرافی آنومالی
برای انجام سونوگرافی آنومالی نیاز به انجام اقدامات خاصی نیست؛ تنها ممکن است از مادر باردار خواسته شود که مقادیر کافی آب بنوشد. زیرا پر بودن مثانه به تسهیل امکان مشاهده و بررسی دقیق جنین و فضای اطراف او و همچنین حرکت کردن بیشتر او کمک می‌کند.
آیا همه مادران باردار باید سونوگرافی آنومالی انجام دهند؟
خیر. تصمیم گیری درباره انجام این اسکن موضوعی شخصی است؛ ولی توصیه می‌شود برای اطمینان از سلامت جنین و داشتن بارداری بی‌خطر حتما این اسکن انجام شود.
هزینه سونوگرافی آنومالی چقدر است؟
قیمت سونوگرافی آنومالی تحت تاثیر فاکتورهای مختلفی از جمله تعرفه مرکز انجام سونوگرافی، تجربه رادیولوژیست مرکز و قرارداد بیمه پوشش دهنده، متغیر است. اما به طور کلی می‌توان گفت هزینه انجام آن بین 460 تا 620 هزار تومان است.
اگر نتیجه سونوگرافی آنومالی غیرطبیعی بود، چکار کنیم؟
اگر مورد مشکوکی در اسکن آنومالی مشاهده شود، پزشک معالج ممکن است برای اطمینان انجام آزمایش‌هایی مانند شامل آمنیوسنتز، نمونه‌برداری از پرزهای کوریونی یا سونوگرافی اضافی توسط پریناتولوژیست (پزشک متخصص در بارداری‌های پرخطر) را تجویز کند.
در نهایت بر اساس نتایج این آزمایش‌ها و پس از اطمینان از وجود مشکل، اقدامات لازم را پیشنهاد خواهد داد.
سوالات متداول
-
آیا سونوگرافی آنومالی اجباری است؟
خیر. معمولا انجام غربالگری آنومالی به تمام مادران باردار توصیه می‌شود؛ با این حال اجباری برای انجام آن وجود ندارد. -
مدت زمان سونوگرافی آنومالی چقدر است؟
اسکن غربالگری 20 هفته‌ای یا همان سونوگرافی آنومالی معمولاً حدود 30 دقیقه طول می‌کشد. -
آیا در سونوگرافی آنومالی می‌توانم فرزندم را ببینم؟
بله. مادر و همچنین فرد همراه او می‌توانند تصویر سیاه سفیدی از جنین را بر روی صفحه نمایش سونوگرافی مشاهده کنند که یکی از شیرین‌ترین و هیجان انگیزترین لحظات بارداری است. -
آیا سونوگرافی آنومالی برای جنین ضرر ندارد؟
خیر. این اسکن هیچ ضرر و خطری برای جنین و مادر او ندارد. -
آیا برای انجام سونوگرافی آنومالی می‌توانم همراه داشته باشم؟
بله. معمولا توصیه می‌شود که همسر و یا یکی دیگر از اعضای خانواده مادر باردار همراه او باشند. اما بهتر است از همراه داشتن کودکان خودداری شود. -
آیا نتایج سونوگرافی آنومالی 100% دقیق است؟
نمی‌توان گفت که نتایج سونوگرافی آنومالی 100% قطعی هستند و همانند هر تست و آزمایش دیگری همواره امکان خطا وجود دارد. -
آیا در سونوگرافی آنومالی جنسیت جنین قابل تشخیص است؟
بله. در اغلب مواقع امکان تعیین جنسیت جنین در این سونوگرافی وجود دارد. -
چقدر طول می‌کشد تا جواب سونوگرافی آنومالی آماده شود؟
جواب این اسکن معمولا در همان روز آماده می‌شود.
