باورهای غلط پیش از حاملگی

در این مطلب چه چیزی مطالعه خواهید کرد؟

دوران بارداری، از حساسیت و اهمیت بالایی برخوردار است. پروسه شگفت‌انگیز تشکیل جنین تا به دنیا آمدن نوزاد از قدیم‌الایام موضوع مناسبی برای ترویج خرافات و باورهای ذهنی غلط بوده است. اعتقاد و عمل به این خرافات و ادعاها گاهی اوقات می‌تواند باعث عوارض خطرناک برای مادر و جنین شود؛ لذا بهتر است قبل از هر کاری با تحقیق و مشورت با پزشک، از مبنای علمی حرفی که شنیده‌اید، مطلع شوید.
این باورهای غلط شامل چه مواردی هستند؟
چگونه می‌توان فهمید کدام باورها در مورد بارداری اشتباه هستند؟
در این مقاله سعی داریم برخی از رایج‌ترین باورهای غلط پیش از حاملگی را بیان کرده و با بیان استدلال‌های کافی، نادرست بودن آنها را اثبات کنیم. پس با ما همراه باشید.

ریشه خرافات و باورهای غلط مربوط به بارداری از کجا منشأ می‌گیرد؟

دوران بارداری، شرایط ویژه‌ای را برای مادر و جنین و حتی اطرافیان ایجاد می‌کند. شاید به دلیل حساسیت این دوران، همه اطرافیان، از خانواده گرفته تا دوستان و آشنایان، در قبال بانوی باردار احساس مسئولیت می‌کنند و آنچه که شنیده‌اند و به نظرشان درست است را به بانوی باردار توصیه می‌کنند.
این حرف‌های خرافی معمولاً ریشه در افکار و عقاید قدیمی دارد که نسل به نسل منتقل شده‌اند. اغلب مادربزرگ‌ها و یا زنانی که تجربه مادری دارند، توصیه‌های اشتباه و خطرناکی به خانم باردار می‌کنند و با اصرار بانوی باردار را ناچار به پذیرش و انجام خواسته خود می‌کنند. متأسفانه گاهی این توصیه‌های غیرعلمی باعث شده که سلامت مادر و جنین به خطر بیفتد.

برخی از باورهای غلط پیش از بارداری

متأسفانه، امروزه با وجود پیشرفت‌ علم و تکنولوژی، هنوز هم شاهد هستیم که برخی افراد به‌جای رجوع به منابع اطلاعاتی موثق و پرسش از افراد متخصص همچنان به حرف‌های بی‌پایه و باورهای غلط پیش از بارداری معتقد هستند. شایع‌ترین باورهای غلط پیش از بارداری شامل این موارد است:

1. خوردن کندر و باهوش شدن کودک

   خیلی از افراد بر اساس این باور قدیمی خیال می‌کنند که مصرف کندر ضریب هوشی جنین را بالا می‌برد. در قدیم، از کندر به ‌عنوان یک ماده دارویی استفاده می‌شد. اما مصرف هرکدام از این دم‌نوش‌های گیاهی در دوران بارداری می‌تواند عوارضی ایجاد کند. به همین دلیل بدون مشورت با پزشک اصلاً توصیه نمی‌شود.
   پزشکان متخصص خوردن کندر در سه‌ماهه اول بارداری را ممنوع می‌دانند، زیرا می‌تواند باعث بیش‌فعالی کودک شود. علاوه بر این، بهره هوشی یک صفت ارثی – اکتسابی است و توصیه می‌شود مادران باردار به‌ جای تمرکز بر خوردن یک ماده غذایی خاص بر روی سلامت رژیم غذایی خود تمرکز کنند.

2. حرام بودن رابطه جنسی در بارداری

   یکی از اعتقادات غلط و رایج، حرام و خلاف شرع دانستن رابطه جنسی در دوران بارداری است. درحالی‌که داشتن رابطه جنسی در دوران بارداری، نه از لحاظ شرعی حرام است و نه از لحاظ علمی ضرری به جنین می‌رساند.
   گاهی ممکن است پزشک به دلیل شرایط خاص مادر، داشتن رابطه جنسی را برای مدتی مثلاً در هفته‌های پایانی بارداری ممنوع کند، اما به‌طورکلی رابطه زناشویی هیچ مشکلی در روند رشد و سلامتی جنین ایجاد نمی‌کند و هیچ دستور فقهی مبنی بر حرام بودن رابطه در این دوران وجود ندارد.

3. به ‌اندازه دو نفر غذا خوردن

   معمولاً اطرافیان با تصور این که مادر و جنین دو فرد مستقل هستند که هر کدام به ‌اندازه یک انسان کامل نیاز به خوراک دارند، مادر را وادار می‌کنند تا بیش از حد معمول غذا میل کند.
   زیاد غذاخوردن در دوران بارداری علاوه بر چاقی مفرط، ریسک ابتلا به فشارخون و دیابت را افزایش خواهد داد. داشتن احساس تهوع و استفراغ در دوران بارداری طبیعی است؛ اما با مصرف بیش از حد مواد غذایی این حالت تشدید می‌شود.
   سنگینی معده همچنین باعث اختلال در خواب خواهد شد و خواب ناکافی و ناآرام شما را عصبی و زودرنج کرده و عوارض بارداری را در شما تشدید می‌کند. برای حفظ سلامتی، همیشه باید در خوردن و آشامیدن اعتدال را رعایت کنید و وقتی احساس سیری می‌کنید، دست از خوردن بکشید.

4. شکم تيز، یعنی بچه‌ پسره يا شکم پهن یعنی بچه دختره

   یکی از متداول‌ترین باورهای نادرست همين روش‌های تعيين جنسيتی است که بدون هیچ پایه و اساس علمی، نسل به نسل در خانواده‌ها بیان می‌شود. در گذشته که روش‌های علمی تشخیص جنسیت مثل سونوگرافی و آمنيوسنتز اختراع نشده بود، مردم به پيشگوی جنسيت مراجعه می‌کردند تا بر اساس فرم شکم و تغییرات ظاهری مادر، جنسیت جنین را حدس بزند. البته که این حدسیات همیشه هم درست از آب درنمی‌آمد.
   اما تحقیقات ثابت کرده‌اند که تمام تغييرات فرم بدن مادر در دوران بارداری به دلايل علمی ایجاد می‌شود و هيچ ارتباطی هم به جنسيت جنین ندارد. به‌ عنوان‌ مثال، شکل شکم مادر به وزن جنین، قد مادر، میزان مایع آمنیوتیک و سایر موارد بستگی دارد.

5. توصیه‌های تغذیه‌ای برای زیبا شدن جنین

   برخی افراد مصرف مکمل‌های مختلف از جمله اسیدفولیک را به‌عنوان عاملی مؤثر بر زیبایی پوست و موهای جنین به مادر باردار توصیه می‌کنند. برخی دیگر نیز برای روشن‌تر شدن رنگ پوست کودک، مصرف منظم بادام را مؤثر می‌دانند. در حالی ‌که تا به ‌حال در هیچ مطالعه علمی، تأثیر تغذیه بر زیبایی جنین اثبات نشده است.
   واقعیت این است که زیبایی و ویژگی‌های ظاهری جنین جزو صفات ارثی است که از والدین به فرزندان منتقل می‌شود و نه‌ تنها با رژیم غذایی بلکه با هیچ روش دیگری نمی‌توان در ژن‌ها تغییری ایجاد کرد. توصیه و تأکید پزشکان نیز همواره بر داشتن تغذیه سالم برای حفظ سلامت جنین بوده است.

6. خوردن جگر برای پیشگیری از کم‌خونی

   متأسفانه، این باور غلط در میان مردم وجود دارد که خوردن جگر در دوران بارداری به پیشگیری از کم‌خونی مادر کمک می‌کند. اما بهتر است بدانید که جگر به دلیل داشتن مقادیر بالای ویتامین A، ممکن است خطراتی برای رشد جنین به همراه داشته باشد. همچنین خوردن جگر آلوده علاوه بر مسمومیت مادر، ممکن است باعث عوارض خطرناک‌تری مانند زایمان زودرس نیز شود؛ بنابراین به توصیه پزشکان بهتر است از خوردن جگر در دوران بارداری اجتناب کرد.

7. استراحت بیش از حد در بارداری

   بی‌حالی و خستگی یکی از علائم طبیعی در سه‌ماهه اول بارداری است. اما به این معنا نیست که شما می‌توانید تمام روز را استراحت کنید. دلیلی وجود ندارد که یک خانم باردار با شرایط طبیعی، کارهای روزمره‌اش را انجام ندهد، بلکه باید بااحتیاط بیشتری آنها را انجام دهد.
   استراحت بیش از حد در دوران بارداری باعث افزایش وزن بیش از حد مادر و جنین می‌شود و روند زایمان را مشکل می‌کند. به توصیه پزشکان، میزان استراحت مادر باردار فقط یک ساعت بیشتر از حد معمول ایام دیگر باید باشد.

8. عدم استفاده از دارو در دوران بارداری

   یکی دیگر از باورهای اشتباه، عدم استفاده از دارو در زمان بارداری علی رغم احساس درد و بیماری است. در صورتی ‌که با تجویز پزشک بسیاری از دارو‌های بدون نسخه را در دوران بارداری می‌توان مصرف کرد و عدم استفاده از دارو، عوارضی به‌ مراتب بیشتر و خطرناک‌تر در پی خواهد داشت. نکته قابل ‌توجه این است که در مورد مصرف مکمل یا دمنوش نیز باید حتماً با پزشک خود مشورت کنید تا دچار عوارض نشوید.

9. .بالای سر بردن دست‌ها باعث پیچیدن بند ناف دور سر جنین می‌شود

   در مورد این باور غلط باید گفت که حرکات اندام‌های بالايی بدن مانند دست‌ها، کوچک‌ترين تأثیری بر اندام‌هاي مياني و تحتاني ندارند. به توصیه متخصصان زنان و زايمان، بهتر است مادران باردار، تمرينات ورزشي مخصوص این دوران را انجام دهند؛ زیرا ورزش‌ مناسب براي مادر باردار بسيار مفيد است. البته باتوجه به وضعيت رحم مادر، همیشه احتمال پيچيدن بند ناف دور گردن جنين وجود دارد؛ اما این اتفاق هرگز به دلیل بالا بردن دست‌های مادر رخ نمی‌دهد.

10. زمان رابطه جنسی برای پسردار شدن

    یکی دیگر از ادعاهای نادرست و غیرعلمی در بحث تعیین جنسیت، درباره تأثیر سرعت اسپرم‌ها در زمان تخمک‌گذاری است. بر اساس این ادعا اگر پسر می‌خواهید، باید در زمان تخمک‌گذاری، رابطه جنسی داشته باشید. زیرا اسپرم پسر(Y) در زمان تخمک‌گذاری سرعت بیشتری نسبت به اسپرم دختر (X) دارد. درحالی‌که طبق مطالعات انجام شده، هیچ تفاوتی بین ساختار، استحکام و سرعت اسپرم‌های Y با X در دوره‌های مختلف زمانی وجود ندارد.

11. اسیدی یا قلیایی کردن محیط واژن برای تعیین جنسیت

    بر اساس این باور، اگر محیط واژن را قلیایی کنید، اسپرم(Y) پسر سرعت بیشتری خواهد داشت و بالعکس، اگر محیط واژن اسیدی شود، اسپرم(X) دختر استحکام و سرعت بالاتری خواهد داشت.
    در حالی‌ که هیچ پژوهش علمی صحت این ادعا را اثبات نکرده است. ضمن اینکه این کار آسیب جدی به سلامت مادر وارد می‌کند. یکی از این موارد، خوردن حجم زیادی جوش‌شیرین یا آغشته کردن واژن به محلول آن قبل از مقاربت است که می‌تواند باعث از بین ‌رفتن باکتری‌های مفید و در نتیجه بروز عفونت و سایر بیماری‌ها شود.

12. تعیین رژیم غذایی برای دختر یا پسر شدن جنین

    برخی معتقدند غذاهای سرشار از کلسیم و سدیم مانند لبنیات، تخم‌مرغ، شکلات و... شانس دختر شدن جنین را افزایش می‌دهد و برای پسردار شدن نیز مصرف غذاهای غنی از پتاسیم مانند موز، گوشت قرمز و... را توصیه می‌کنند. اما، طبق بررسی‌های انجام شده، رژیم غذایی هیچ نقشی در تعیین جنسیت جنین ندارد.
    به گفته پزشکان، رژیم غذایی که تنوع کافی را نداشته و فاقد مواد مقوی و مورد نیاز خانم باردار باشد، می‌تواند منجر به سوءتغذیه و در نهایت، عوارض تهدیدکننده سلامت مادر شود.

13. سوزش سر دل به دلیل موهای زیاد بچه

    این جمله را زیاد شنیده‌ایم که به خانم باردار می‌گویند «احساس سوزش سر دلت به ‌خاطر موهای زیاد بچه‌ات هست». در حالی ‌که سوزش سر دل در دوران بارداری، امری شایع بوده و به دلیل حساسيت بافت‌های دستگاه گوارش به هورمون‌های دوران بارداری و فشاری که به دلیل بزرگ‌ شدن رحم به معده وارد می‌شود، است. مطالعات نشان می‌دهند تعداد فوليکول‌های موی هر فرد بستگی به ویژگی‌های ژنتيکی دارد که از پدر و مادر به ارث می‌برد.

14. رنگی شدن چشم جنین

    شاید یکی از مضحک‌ترین باورهای قدیمی این باشد که نگاه مادر باردار به افراد چشم‌رنگی یا مصرف ماده غذایی خاصی، باعث رنگی شدن چشم‌های کودک خواهد شد. در حالی‌ که این یک امر بدیهی است که رنگ چشم و مشخصات ظاهری کودک از طریق ژن منتقل می‌شود. اگر چشم‌های پدر و مادر رنگی نیست و ژن رنگی شدن چشم در بین اعضای خانواده وجود ندارد، کودک نیز چشم رنگی نخواهد داشت.

چگونه بفهمیم کدام باورها در مورد بارداری اشتباه هستند؟

امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی و سهولت دسترسی به منابع اطلاعاتی بااستفاده از ابزارهایی مانند اینترنت، توصیه‌های مستند و علمی جایگزین بسیاری از این خرافات و باورهای اشتباه شده‌اند. شما نیز می‌توانید با یک جستجوی ساده از منابع معتبر و علمی، به درست و غلط ‌بودن هریک از این ادعاها پی ببرید. علاوه بر این، می‌توانید با پزشک خود درباره حقیقت‌ داشتن و علمی بودن هریک از این باورها مشورت کنید.

سؤالات متداول

1. آیا تغذیه مرد قبل از بارداری در تعیین جنسیت جنین نقش دارد؟

   هر نوع توصیه درمورد رژیم‌های غذایی خاصی که برای مرد یا زن و به منظور تعیین جنین مطرح می‌شود، مبنای علمی نداشته و هیچ‌کدام خصوصاً به این دلیل که با حذف برخی مواد غذایی مورد نیاز بدن، سلامت فرد را به خطر می‌اندازند، توصیه نمی‌شوند.

2. آیا خوردن پنیر در بارداری باعث کند ذهنی کودک می‌شود؟

   خیر. طبق تحقیقات انجام شده، خوردن پنیر در وعده‌غذایی مانند صبحانه به دلیل هضم راحت و دیر جذب بودن آن می‌تواند قوای بدنی مادر را تا وعده ‌غذایی بعدی تأمین کند و مصرف درست و به ‌اندازه آن هرگز بر هوش کودک تأثیر سوء نخواهد داشت.

3. آیا به اُرگاسم رسیدن زن، احتمال پسر شدن جنین را افزایش می‌دهد؟

   خیر. این هم یکی از باروهای غلط در مورد تعیین جنسیت است که قلیایی شدن محیط واژن هنگام ارگاسم زن، باعث افزایش احتمال پسر شدن جنین می‌شود. در حالی ‌که این ادعا پشتوانه علمی نداشته و تا کنون درستی آن به اثبات نرسیده است.

4. آیا ورزش‌ کردن در دوران بارداری برای جنین خطر دارد؟

   برخلاف توصیه‌های بی‌پایه و قدیمی، ورزش‌کردن و تمرین‌های سبک، به گفته پزشکان برای کنترل وزن و آماده‌سازی بدن برای زایمان بسیار مفید است. فقط باید از انجام ورزش‌های تماسی و ورزش‌هایی که در آن باید به پشت بخوابید، خودداری کنید؛ زیرا باعث کاهش جریان خون در مغز و رحم شما می‌شود.

5. آیا مدل و فرم شکم زن حامله با جنسیت جنین ارتباط دارد؟

   خیر. فرم و اندازه شکم خانم باردار به دليل وزن جنين، مايع آمنيوتيک و چربي‌هايی است که در بدنش ذخيره می‌شود. اگر چربی‌های خانمی در دوران بارداری، به‌جای شکم، در پشت ران‌هايش جمع ‌شده، حتماً اگر در غیر این دوران هم چاق می‌شد، اضافه ‌وزنش در آن ناحيه بيشتر بود؛ بنابراین اين قضيه هیچ ارتباطی با جنسیت جنین ندارد.