سوء هاضمه و سوزش معده در بارداری؛ علائم و درمان سوزش سر دل
آیا این مطلب برای شما مفید است؟
بارداری با وجود اینکه تجربه‌ای لذت بخش و دلنشین است، می‌تواند با عوارض و مشکلاتی نیز همراه باشد. سوءهاضمه در بارداری یکی از شایع‌ترین مشکلات مادران باردار است. این مشکل سبب می‌شود که افراد در این دوران دچار مشکلات گوارشی حاد یا خفیف شوند.
حال سوءهاضمه چگونه درمان می‌شود؟ آیا خطری برای جنین دارد؟ دلیل سوءهاضمه در حاملگی چیست؟
در ادامه این مطلب قصد داریم با پاسخ به این سوالات، در خصوص این عارضه توضیحات مفید و جامعی را ارائه نماییم. تا انتها با ما همراه باشید.
سوء هاضمه و سوزش معده در بارداری! آیا طبیعی است؟
سوءهاضمه (Indigestion) یکی از مشکلات شایعی است، که تقریبا نیمی از مادران در دوران بارداری آن را تجربه می‌کنند. همانطور که می‌دانید فرآیند هضم غذا در هنگام بارداری بسیار اهمیت دارد. در واقع اگر سیستم گوارش به خوبی عمل کند، جنین به راحتی مواد مغذی را دریافت کرده و مادر نیز احساس راحتی بیشتری خواهد داشت.
اما با بروز سوءهاضمه در زنان باردار، در عملکرد روده و معده اختلالاتی ایجاد می‌شود. در نتیجه فرآیند گوارش و هضم غذا به خوبی صورت نمی‌گیرد. در اینگونه مواقع معمولا مادر سوزش معده، درد شکم، فعالیت کند روده، رفلاکس معده و مواردی از این قبیل را تجربه خواهد کرد. سوءهاضمه در نوع شدید و خفیف رخ می‌دهد.
این عارضه در صورتی که از نوع خفیف باشد، با درد همراه نیست و مادر تنها کمی احساس سنگینی در ناحیه شکم خواهد داشت. اما اگر از نوع حاد باشد، بهتر است حتما به پزشک مراجعه شود.
علائم سوء هاضمه در حاملگی
سوء هاضمه در بارداری همواره با علائم متعددی همراه است. به همین دلیل قطعا تشخیص آن کار دشواری نخواهد بود. در زیر به بررسی مهمترین علائم این عارضه، پرداخته‌ایم:
- سوزش معده سوزش معده اولین علامت سوء هاضمه است، که باید جدی گرفته شود. سوزش در ناحیه معده معمولا در هنگام شب شدیدتر می‌شود. این مشکل به علت ورود اسید از معده به مری، رخ می‌دهد و می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد.
- درد شدید درد معمولا در ناحیه شکم و قفسه سینه احساس می‌شود. درد می‌تواند در هنگامی که شروع به خوردن غذا می‌کنید، آغاز گردد.
- احساس سنگینی معمولا زمانی که این مشکل رخ می‌دهد، معده قادر به هضم غذا نیست. در نتیجه در قسمت شکم احساس سنگینی دارید که می‌تواند بسیار عذاب آور باشد.
- آروغ زدن آروغ زدن هم از دیگر نشانه‌های اولیه سوهاضمه است که در نوع خفیف و شدید این عارضه دیده می‌شود.
- نفخ سوءهاضمه در بارداری باعث ثابت باقی ماندن غذا درون معده و روده می‌شود. به همین دلیل می‌تواند نفخ شدید ایجاد کند.
- حالت تهوع و استفراغ این علامت معمولا در نوع شدید سوءهاضمه دیده می‌شود. در این حالت معمولا معده غذا را به مری باز می‌گرداند و فرد همواره احساس حالت تهوع داشته، یا اینکه دچار استفراغ می‌شود.
- خستگی وقتی عملیات هضم غذا به درستی انجام نشود، بدن قادر به جذب املاح معدنی و پروتئین مورد نیاز خود نیست. در نتیجه فرد به علت کمبود مواد مغذی دچار ضعف و خستگی مزمن می‌شود.
- یبوست این عارضه باعث می‌گردد تا روده‌ها فعالیت بسیار کندتری داشته باشند. در نتیجه به احتمال زیاد مادران باردار، یبوست در دوران حاملگی را به صورت حاد یا خفیف تجربه خواهند کرد.
روش‌های درمان سوء هاضمه در بارداری
سوء هاضمه معمولا پس از گذشت مدتی، به طور خود به خود برطرف شده و نیاز به درمان خاصی نیز نخواهد بود. اما گاها ممکن است این عارضه در نوع شدید و مزمن رخ دهد. در این صورت می‌بايست مادران باردار فورا توسط پزشک معاینه شوند.
پزشک برای درمان این عارضه پیش از هر چیزی، تغییر در سبک زندگی را توصیه خواهد کرد. اما اگر این تغییرات تاثیرگذاری کافی نداشته باشند، برخی داروهای خاص را برای بیمار تجویز می‌کند. درمان سوءهاضمه بارداری با استفاده از دارو، به دو روش زیر صورت می‌گیرد:
-
داروهای خنثی کننده
پزشک ابتدا آنتی اسیدها را برای بیمار تجویز خواهد کرد. آنتی اسید می‌تواند اسید معده را خنثی کرده، و تاثیرگذاری آن را کمتر کند. با مصرف داروهای خنثی کننده، معمولأ مشکلاتی مثل سوزش معده، رفلاکس و....برطرف خواهند شد. -
داروهای کاهش دهنده اسید
درمان سوءهاضمه در بارداری با این نوع داروها مانند امپرازول، معمولأ بازه زمانی طولانی مدتی نخواهد داشت. با مصرف این دارو، تولید اسید معده به شدت کاهش یافته و سوءهاضمه پس از گذشت یک هفته تا حد چشمگیری بهبود می‌یابد. اگر بعد از یک هفته نتیجه خاصی حاصل نشد، ممکن است نیاز به افزایش دوز دارو باشد. در این خصوص حتما با پزشک مشورت نمایید.
به چه علتی در بارداری سوء هاضمه ایجاد می‌شود؟
سوءهاضمه در زمان بارداری، می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد. علل و دلایل ابتلا به این عارضه، عبارت‌اند از:
-
بزرگ شدن رحم
معمولا در ماه‌های آخر بارداری، جنین نهایت رشد خود را خواهد داشت. در نتیجه رحم برای اینکه جنین فضای کافی برای رشد داشته باشد، بزرگتر می‌شود. رحم بزرگ شده می‌تواند به شکم فشار زیادی وارد کند. در نتیجه سبب بروز سوءهاضمه خواهد شد. -
تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی در بارداری افزایش می‌یابد، به طوری که ممکن است هورمون‌های جدیدی تولید شوند و اثرات خاصی بر روی بدن داشته باشند. یکی از تاثیرات منفی این هورمون‌ها، سوءهاضمه است. -
شل شدن ماهیچه مری
در سیستم گوارش ماهیچه ای بسیار کوچک در میان مری و معده قرار گرفته است که این دو را به یکدیگر متصل می‌کند. در دوران بارداری معمولا این ماهیچه شل‌تر شده و به علت عملکرد نا مطلوب آن، سوءهاضمه رخ می‌دهد. -
رفلاکس مزمن
افرادی که قبل از باردار شدن به رفلاکس معده دچار بوده‌اند، معمولأ بیش از سایرین به این عارضه دچار می‌شوند.
دلیل احساس نفخ بعد از خوردن غذا در بارداری
احساس نفخ یکی از اصلی‌ترین مشکلات گوارشی در طول بارداری است. در طول این دوران بدن شروع به تولید هورمون پروژسترون می‌کند. این هورمون سبب شل شدن ماهیچه‌های دستگاه گوارش می‌شود. اگر ماهیچه‌ها شل شوند، هضم غذا بسیار کند صورت می‌گیرد. در نتیجه فرد پس از غذا خوردن دچار نفخ و سوءهاضمه خواهد شد.
آیا سوء هاضمه به جنین آسیب می‌رساند؟
شاید شما هم به عنوان یک مادر باردار، وقتی دچار سوءهاضمه می‌شوید، بیش از هر چیزی نگران سلامت جنین خود باشید. در این خصوص باید بگوییم، این عارضه هیچگونه خطر یا تاثیر منفی خاصی بر روی سلامت جنین شما نداشته و جای نگرانی نیست. در واقع مشکلات گوارشی تنها برای مادر دردناک و عذاب آور خواهند بود.
حال شاید کمی عجیب به نظر برسد اگر بگوییم سوءهاضمه در دوره حاملگی، برای جنین شما فوایدی هم دارد! این مشکل سبب می‌شود غذا دیرتر هضم شود. به همین دلیل جفت فرصت بیشتری برای جذب مواد مغذی از غذا و رساندن آن‌ها، به بدن جنین خواهد داشت. در نتیجه اینگونه رشد جنین تا حد زیادی بهبود می‌یابد.
درمان خانگی سوء هاضمه در حاملگی
استفاده از روش‌های خانگی قطعا بهترین انتخاب خواهد بود. چرا که این درمان‌ها کم خطر بوده و هیچ عوارض خاصی به همراه ندارند. در زیر به بررسی تاثیرگذارترین روش‌های خانگی درمان سوءهاضمه، پرداخته‌ایم:
- ترک سیگار سیگار می‌تواند تاثیرات بسیار مخربی بر روی سلامت جنین و مادر بگذارد. دود سیگار سبب شل شدن ماهیچه حلقوی معده شده و در نتیجه رفلاکس و بازگشت غذا را، به دنبال خواهد داشت. پس اگر از جمله افرادی هستید که در طول روز حتی یک مرتبه استعمال دخانیات دارید، فورا این کار را ترک کنید.
- رژیم غذایی مناسب در دوران بارداری معمولا وسوسه می‌شوید که غذای زیادی مصرف کنید. اما این کار قطعا برای سلامت جنین مضر خواهد بود. پس در هنگام خوردن غذا به نکات زیر دقت نمایید:
- حجم غذایتان را کم کنید و در خوردن زیادی نکنید.
- در هنگام خوردن غذا، کمرتان را صاف کنید تا فشاری به معده وارد نشود.
- وعده‌های کم حجم مصرف کنید. برای مثال می‌توانید به جای مصرف ۳ وعده حجیم و بزرگ، ۶ وعده کوچک برای خود در نظر بگیرید.
- بهتر است وعده شام را حداقل ۳ ساعت پیش از خواب میل کنید.
- کاهش وزن وزن بالا می‌تواند سبب کند شدن فرآیند گوارش و بروز یبوست و سوءهاضمه در بارداری شود پس سعی کنید وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید. اگر وزن بالایی دارید، بهتر است از یک متخصص برای کاهش وزن کمک بگیرید.
- ورزش کردن ورزش کردن سبب افزایش جنب و جوش بدن شده و به همین ترتیب، سرعت فعالیت روده و معده را نیز افزایش می‌دهد. پس بهتر است در طول روز برخی تمرینات ورزشی ملایم را انجام دهید. پیاده روی را نیز فراموش نکنید.
- بالا قرار دادن سر بهتر است با استفاده از بالش بزرگتر، سر را در هنگام خواب بالاتر بیاورید. این کار از بازگشت اسید به مری جلوگیری کرده و در بهبود مشکلات گوارشی موثر است.
- قطع برخی داروها گاهی دارویی مصرف می‌کنید که ممکن است علت اصلی سوءهاضمه باشد. در این صورت بهتر است با پزشک مشورت کرده، تا داروی جایگزینی برایتان تجویز کند.
- ترک مصرف الکل از عوامل اصلی ابتلا به این عارضه، می‌توان به مصرف الکل اشاره کرد.
سوء هاضمه در زنان باردار در چه صورت خطرناک است؟
معمولا سوءهاضمه در دوران بارداری، خطرناک نیست و تنها درد و ناراحتی ایجاد می‌کند. اما گاهی با علائم خاصی همراه است، که میتوانند هشدار دهنده بوده و نشانگر بروز یک مشکل جدی باشند. در صورتی که سوءهاضمه شما با موارد زیر همراه است، یک مشکل خطرناک بوده و باید به پزشک مراجعه نمایید:
- قبل از بارداری سوءهاضمه نداشته‌اید و به طور ناگهانی به آن مبتلا شده‌اید.
- در استفراغ خود، خون مشاهده کرده‌اید.
- درد بسیار شدید و غیر قابل تحملی را در قسمت شکم تجربه می‌کنید.
- دچار سوزش شدید معده شده‌اید، به طوری که سبب اختلال در خوابتان شده است.
- رنگ مدفوع تیره شده است.
- به طور ناگهانی و بدون دلیل موجه، میزان وزن قابل توجهی را از دست داده‌اید.
- در هنگام بلع غذا با مشکل مواجه بوده و در ناحیه مری احساس درد دارید.
برای درمان سوء هاضمه در بارداری به چه دکتری مراجعه کنم؟
برای بهبود این بیماری، در درجه اول باید به متخصص زنان مراجعه کنید. اگر متخصص زنان صلاح بداند، گاها ممکن است برای درمان هرچه بهتر، شما را به پزشک عمومی ارجاع دهد. همچنین مراجعه به یک متخصص تغذیه نیز مفید خواهد بود.
آیا سوء هاضمه ارتباطی با جنسیت جنین دارد؟
سوءهاضمه در بارداری معمولا زمانی رخ می‌دهد که رحم برای رشد جنین بزرگتر شده و بدن شروع به تولید هورمون پروژسترون کند. حال چه جنین پسر باشد و چه دختر، این تغییرات در بدن ایجاد می‌شوند. پس می‌توان گفت سوءهاضمه ارتباط خاصی با جنسیت جنین ندارد.
مواد غذایی که باعث بدتر شدن سوء هاضمه در بارداری می‌شوند
بهتر است پیش از هر چیزی با این مواد غذایی آشنایی داشته باشید. مواد غذایی مضر برای سوءهاضمه در بارداری، شامل موارد زیر می‌شوند:
- روغن‌های جامد روغن‌های جامد علاوه بر اینکه سبب افزایش چربی خون می‌شوند، میتوانند روند هضم غذا را نیز بسیار کندتر کنند.
- لبنیات لبنیات حاوی مقادیر زیادی لاکتوز هستند. به همین دلیل میتوانند سبب بروز یبوست و مشکلات گوارشی شوند. پس مصرف آن‌ها نیز باید محدود شود. البته منظور این نیست که مصرف لبنیات که سرشار از پروتئین هستند را به طور کلی قطع کنید. بلکه مقادیر کمتری استفاده نموده و یا مواد غذایی پروتئینی دیگری را جایگزین آن‌ها کنید.
- گوشت قرمز این نوع گوشت بسیار دیر هضم بوده و ساعت‌ها درون معده باقی می‌ماند. به همین دلیل مصرف بی رویه آن، نه تنها باعث افزایش چربی خون می‌شود، بلکه فعالیت دستگاه گوارش را نیز با اخلال روبرو خواهد کرد.
- فلفل قرمز بهتر است مادران باردار به طور کلی فلفل قرمز مصرف نکنند. مخصوصا زمانی که به سوءهاضمه دچار باشند، این مسئله اهمیت بیشتری نیز می‌یابد. فلفل قرمز می‌تواند سبب سوزش معده شود و از همین جهت به عنوان تشدید کننده این عارضه محسوب می‌شود.
- چای و قهوه کافئین معمولا باعث بروز دل پیچه گردیده و رفلاکس معده را شدیدتر می‌کند. به همین دلیل باید مصرف این دو نوشیدنی در دوران بارداری، تا حد امکان کاهش یابد.
- ذرت ذرت چه از نوع کبابی و چه از نوع آب پز، دارای فیبری خاص به نام سلولز است. حال معده معمولا توانایی هضم آن را ندارد. طبق تحقیقات معده انسان، هیچ آنزیم و اسیدی برای هضم و جذب سلولز نداشته و این ماده تا ساعات طولانی درون دستگاه گوارش باقی خواهد ماند.
مواد غذایی مفید برای بهبود سوء هاضمه در بارداری
مصرف بعضی از مواد غذایی، می‌تواند تا حد زیادی در بهبود سوء هاضمه موثر باشد. این مواد غذایی عبارت‌اند از:
- زنجبیل زنجبیل باعث تحرک هرچه بیشتر روده و معده شده و خاصیت آنتی اکسیدانی دارد. این ماده می‌تواند علائم ناشی از این عارضه را بسیار کاهش دهد.
- گوشت ماهی و پرندگان گوشت ماهی و پرندگان بسیار سبک بوده و قابل هضم‌ترین نوع گوشت برای دستگاه گوارش محسوب می‌شوند. در نتیجه هیچ فشاری به سیستم گوارشی وارد نمی‌کنند. پس اگر شما نیز به مصرف گوشت عادت دارید، این موارد میتوانند بهترین گزینه برایتان باشند.
- غلات سبوس دار مصرف این مواد غذایی به دلیل داشتن فیبر بسیار زیاد سبب هضم سریع‌تر غذا می‌شود. از طرفی میتوانند شما را تا مدت زمان طولانی‌تری سیر نگه دارند.
- موز موز حاوی پتاسیم و فیبر بسیار زیادی است. به همین دلیل در هضم غذا بسیار موثر است. همچنین می‌تواند فعالیت روده و معده را نیز افزایش دهد.
سوالات متداول
-
ماندن غذا سر دل در بارداری به چه دلیل است؟
ماندن غذا سر دل به علت کاهش سرعت فعالیت روده و معده رخ می‌دهد. این مسئله دلایل زیادی دارد، که در متن مقاله به آن‌ها اشاره نموده ایم. -
برای احساس سنگینی در بارداری چه بخوریم؟
برای ثقل یا همان گرفتگی معده، می‌توانید مواد غذایی حاوی فیبر مثل میوه‌ها، سبزیجات، غلات سبوس دار و ....مصرف کنید. -
سوء هاضمه در بارداری از چند ماهگی شروع می‌شود؟
این عارضه معمولا از ماه چهارم به بعد که رشد جنین بیشتر می‌شود، آغاز می‌گردد. -
دلیل سوزش معده در بارداری چیست؟
سوزش معمولا به علت رفلاکس یا افزایش اسید معده رخ می‌دهد. -
راه درمان سوزش معده در بارداری چیست؟
بهترین راه برای درمان این مشکل، مصرف داروهای خنثی کننده یا کاهش دهنده اسید معده است.
