آیا این مطلب برای شما مفید است؟
سرطان سینه بیماری است که در آن سلول‌های سرطانی در بافت‌های سینه تشکیل می‌شوند. این بیماری می‌تواند در دوران بارداری یا بعد از زایمان نیز ایجاد شود. تغییرات بافت سینه در بارداری، تشخیص سرطان سینه را کمی دشوار می‌کند. از این رو خانم‌ها باید معاینه پستان را به عنوان بخشی از مراقبت‌های دوران بارداری و پس از زایمان جدی بگیرند.علائم سرطان سینه در بارداری چیست؟
چه روش‌هایی برای تشخیص و درمان سرطان سینه در دوران بارداری وجود دارد؟
آیا سرطان سینه در حاملگی بر سلامت جنین تأثیر می‌گذارد؟
در ادامه این مقاله اطلاعات کامل و مفیدی درباره این بیماری و روشهای تشخیص و درمان آن ارائه خواهیم داد. پس با ما همراه باشید.
آیا ممکن است در دوران بارداری به سرطان سینه مبتلا شد؟
سرطان سینه در دوران بارداری اگرچه شایع نیست ولی گاهی اتفاق می‌افتد. سرطان سینه در هر ۳۰۰۰ بارداری، یک‌بار اتفاق می‌افتد. اغلب در زنان ۳۲ تا ۳۸ساله دیده می‌شود.
البته قابل ذکر است که باردار شدن باعث سرطان نمی‌شود، اگرچه تغییرات هورمونی ناشی از بارداری می‌تواند باعث رشد سریع‌تر بیماری شود.
از آنجایی که بسیاری از زنان تصمیم به تأخیر در بچه‌دار شدن دارند، احتمال دارد تعداد موارد جدید سرطان سینه در دوران بارداری افزایش یابد.
علل ابتلا به سرطان سینه در بارداری
بر اساس مطالعات انجام شده، علت ابتلا به سرطان سینه هورمون‌های استروژن درون‌زا و پروژسترون است که توسط تخمدان‌ها تولید می‌شوند.
عوامل تولید مثل که باعث افزایش سطح قرارگیری در معرض هورمون‌های تخمدانی می‌شوند و رشد سلولی را تحریک می‌کنند، ممکن است خطر سرطان سینه را افزایش دهند. این عوامل عبارت‌اند از شروع زودرس قاعدگی، شروع دیررس یائسگی و یا عوامل دیگری مانند سن بالا در بارداری اول و یا باردار نشدن که می‌توانند بافت پستان را در معرض سطوح بالای هورمون‌ها برای مدت طولانی‌تری قرار دهند.
برعکس، بارداری و شیردهی که هر دو تعداد چرخه‌های قاعدگی زن و در نتیجه قرارگرفتن در معرض تجمعی از هورمون‌های درون‌زا را در طول زندگی کاهش می‌دهند، خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش می‌دهند.
علائم سرطان سینه در حاملگی
این علائم ممکن است ناشی از سرطان سینه یا سایر شرایط باشد. در صورت مشاهده حتماً به پزشک خود اطلاع دهید:
- توده یا ضخیم شدن سینه یا اطراف آن و یا در ناحیه زیر بغل
- تغییر در اندازه یا شکل سینه
- گودی یا چرک در پوست سینه
- فرورفتگی‌هایی در سینه
- نوک پستان به سمت داخل سینه جمع شده باشد.
- ترشح مایعات به‌غیراز شیر مادر از نوک پستان به‌خصوص اگر خونی باشد.
- پوسته پوسته شدن، قرمزی یا تورم سینه، نوک پستان یا آرئول (ناحیه تیره پوست اطراف نوک پستان).
روشهای تشخیص سرطان سینه در بارداری
معمولاً آزمایش‌ها و روشهای زیر برای تشخیص سرطان سینه در بارداری مورداستفاده قرار می‌گیرد:
- معاینه فیزیکی و تاریخچه سلامت پزشک، سینه و اطراف آن را به منظور بررسی علائم کلی سلامت، از جمله علائم بیماری، مانند توده یا هر علامت دیگری که غیر عادی به نظر می‌رسد، معاینه می‌کند.
همچنین سوالاتی راجع به عادات سلامتی بیمار و بیماری‌ها و درمان‌های گذشته نیز پرسیده می‌شود. - معاینه اولتراسوند روشی که در آن، امواج صوتی پر انرژی (اولتراسوند) از بافت‌ها یا اندام‌های داخلی منعکس شده و باعث تشکیل تصاویری از بافت‌های بدن می‌شوند که سونوگرافی نامیده می‌شود.
- ماموگرافی ماموگرافی با محافظ شکم می‌تواند به عنوان یک روش تصویربرداری ایمن در بارداری استفاده شود. با این حال، به دلیل بافت متراکم پستان که ممکن است تغییرات را مبهم کند، نسبت به سونوگرافی حساسیت کمتر و نرخ منفی کاذب بالاتری دارد.
- بیوپسی برداشتن و مشاهده سلول‌ها یا بافت‌ها در زیر میکروسکوپ توسط پاتولوژیست برای بررسی علائم سرطان. معمولاً اگر آزمایشات و تصویربرداری‌ها وجود توده در پستان را تأیید کنند، بیوپسی انجام می‌شود.
روشهای درمان سرطان سینه در دوران حاملگی
هدف این است که با درنظرگرفتن حفظ سلامتی جنین، در صورت امکان سرطان را درمان کرده یا از گسترش آن جلوگیری شود. روشهای مختلفی برای درمان سرطان سینه وجود دارد؛ اما بسیاری از آنها به دلیل خطر آسیب به جنین برای دوران بارداری توصیه نمی‌شوند.
پزشکان اغلب از دو روش زیر برای درمان سرطان سینه در بارداری استفاده می‌کنند. این روش‌ها شامل:
-
عمل جراحی
بخش عمده‌ای از درمان برای هر زن مبتلا به سرطان پستان اولیه، جراحی برای برداشتن سرطان سینه و غدد لنفاوی مجاور است و به‌طورکلی این روش در بارداری بی‌خطر است.
انواع جراحی سرطان سینه ممکن است شامل موارد زیر باشد:-
برداشتن کل سینه (ماستکتومی)
-
فقط بخشی که حاوی سرطان است را بردارید (لومپکتومی یا جراحی حفظ پستان[BCS])
نوع جراحی که یک زن ممکن است انجام دهد، بستگی به میزان گسترش سرطان و زمان تشخیص بیماری در دوران بارداری دارد.
-
-
شیمی‌درمانی
استفاده از شیمی‌درمانی ممکن است به نوع خاصی از سرطان سینه و میزان تهاجمی بودن آن بستگی داشته باشد. اما به طور کلی شیمی‌درمانی در سه ماهه اول بارداری، زمانی که اندام‌های داخلی جنین در حال رشد هستند، انجام نمی‌شود.
براساس تحقیقات انجام شده، استفاده از داروهای شیمی‌درمانی در سه ماهه دوم و سوم خطر بسیار کمتری دارد و معمولاً هم در این زمان انجام می‌شود، ولی در سه هفته آخر بارداری نیز به دلیل ایجاد عوارض هنگام زایمان، تجویز نمی‌شود. متوقف کردن شیمی‌درمانی در چند هفته آخر قبل از زایمان باعث می‌شود که تعداد سلول‌های خونی مادر قبل از زایمان به حالت عادی بازگردد و خطر خونریزی و احتمال عفونت نیز کاهش یابد.
پزشکان، روشهای دیگری مانند پرتودرمانی، هورمون‌درمانی، ایمونوتراپی یا داروهای هدفمند سرطان را برای سرطان سینه تا پس از زایمان توصیه نمی‌کنند. زیرا احتمال آسیب جدی به جنین در حال رشد وجود دارد.
انتخاب روش درمان سرطان سینه در بارداری به چه عواملی بستگی دارد؟
موارد مختلفی در ارائه یک برنامه درمانی، مؤثر است. پزشکان معمولاً موارد زیر را در نظر خواهند گرفت:
- تعداد و اندازه تومورها
- محل قرار گرفتن تومور
- نوع تومور که نشان می‌دهد با چه سرعتی می‌توان انتظار رشد و گسترش سرطان را داشت.
- سن جنین
- سلامت عمومی بیمار
- ترجیحات شخصی بیمار
آیا در صورت ابتلا به سرطان سینه می‌توان بارداری را ادامه داد؟
اغلب اوقات بله. زیرا پایان دادن به بارداری شانس زنان را برای غلبه بر سرطان سینه افزایش نمی‌دهد. با این حال، این گزینه ممکن است هنگام بررسی تمام گزینه‌های درمانی موجود، به ویژه برای سرطان‌های متاستاتیک (مرحله (IV یا تهاجمی که ممکن است نیاز به درمان فوری داشته باشند، موردبحث قرار گیرد.
همچنین، هیچ مدرکی مبنی بر اینکه سرطان به نوزاد آسیب می‌رساند، وجود ندارد. البته درمان‌ها خطراتی دارند؛ اما پزشکان با در نظر گرفتن مرحله بیماری و سن جنین و شرایط دیگر می‌توانند مناسب‌ترین روش‌ها را ضمن حفظ سلامتی نوزاد، برای کنترل و درمان سرطان سینه در بارداری پیشنهاد کنند.
شرایط زایمان برای مادران مبتلا به سرطان سینه در بارداری چگونه است؟
با توجه به برنامه درمانی و تاریخ تشخیص بیماری، پزشک ممکن است به مادر داروهایی بدهد که زودتر از موعد مقرر زایمان کند.
به طور کلی اگر قبل از ۱۸ هفته، سرطان تشخیص داده شده، زایمان می‌تواند در ۳۵-۳۴ هفته انجام شود و اگر بعد از ۱۸ هفته تشخیص انجام شده، زمان مناسب برای زایمان بین ۳۷-۳۵ هفته است. در هر صورت زایمان باید حداقل ۳ هفته بعد از آخرین شیمی‌درمانی باشد تا حین زایمان خطری برای مادر و جنین وجود نداشته باشد.
در اغلب موارد هنگام زایمان هیچ‌گونه مشکل و عارضه‌ای برای مادر ایجاد نخواهد شد. معمولاً به دلیل پیشگیری از بروز عوارضی مانند عفونت، زایمان سزارین برای مادر مبتلا به سرطان سینه، توصیه نمی‌شود. اگر تولد نوزاد زودتر از موعد باشد، پزشک یک دوره تزریق استروئید را برای کمک به رشد جنین و به حداقل رسیدن مشکلات تنفسی نوزاد تجویز خواهد کرد.
عوارض سرطان سینه در دوران بارداری
عوارض جانبی سرطان سینه، علائم یا مشکلاتی هستند که در نتیجه خود بیماری یا به دلیل درمان‌های مورداستفاده ایجاد می‌شوند. عوارض جانبی طولانی‌مدت در طول درمان شروع می‌شود و پس از تکمیل و قطع درمان نیز ادامه می‌یابد. اما عوارض جانبی دیررس علائمی هستند که ممکن است هفته‌ها، ماه‌ها یا سال‌ها پس از پایان درمان ظاهر شوند.
این عوارض جانبی طولانی‌مدت و دیررس ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خستگی
- سردرد
- درد و بی‌حسی (نوروپاتی محیطی)
- مسائل دندانپزشکی
- لنف ادم
- علائم اسکلتی عضلانی
- از دست دادن استخوان و پوکی استخوان
- ناباروری
- مشکلات قلبی
- سرطان‌های جدید
- آب مروارید
- لخته شدن خون
- عدم وجود دوره‌های قاعدگی
- علائم یائسگی
- مشکلات جنسی
- نگرانی در مورد از دست دادن حافظه و عملکرد شناختی
ایجاد توده در سینه در بارداری! آیا طبیعی است؟
حتی در آغاز سه ماهه دوم بارداری، سینه‌های خانم‌ها در حال آماده شدن برای شیر دادن به نوزاد هستند و گاهی اوقات در این فرایند، یک مجرای شیر می‌تواند مسدود یا بزرگ شود.
مجرا‌های شیر مسدود شده معمولاً سفت هستند و توده‌های قرمزی دارند که به لمس کردن حساس‌اند، اما بعد از چند روز خود به خود برطرف می‌شود. البته ممکن است دوباره به همین صورت بروز پیدا کنند.
خوشبختانه این برجستگی‌های دردناک، نشانه آن است که بدن شما در حال آماده شدن برای شیر دادن به نوزاد است. اگر خانم‌ها شیر دادن با سینه را انتخاب کنند، خطر ابتلا به سرطان سینه در سال‌های بعد را کاهش می‌دهند.
توده‌های سرطان سینه معمولاً وقتی اولین بار ظاهر می‌شوند، دردناک نیستند و با روش‌هایی مثل ماساژ و آب گرم از بین نمی‌روند. با این وجود، تشخیص توده‌های خوش‌خیم از توده‌های سرطانی به این راحتی نیست و گاهی حتی برای پزشکان هم دشوار است.
علی‌رغم اینکه احتمال بروز این بیماری در بارداری، بسیار کم است؛ اما با این حال بهتر است برای اطمینان از سلامتی خود، هر چیز مشکوکی که در سینه‌های خود کشف کردید، به پزشک اطلاع دهید. معاینه این توده‌ها را به بعد از زایمان موکول نکنید، چون بافت سینه پس از زایمان، متراکم‌تر و برجسته‌تر می‌شود.
سؤالات متداول
-
آیا سرطان سینه در بارداری بر سلامت جنین تأثیر می‌گذارد؟
طبق مطالعات انجام شده غالباً سرطان سینه از مادر به جنین سرایت نمی‌کند. اما در چند مورد نادر، سرطان به جفت (ارگانی که مادر را به جنین متصل می‌کند) رسیده است. این وضعیت می‌تواند بر میزان تغذیه‌ای که جنین از مادر دریافت می‌کند تأثیر بگذارد. -
سرطان سینه در دوران حاملگی تهاجمی‌تر است یا در حالت معمول؟
هنوز این ادعا تأیید نشده که سرطان سینه در دوران حاملگی نسبت به سرطان سینه در حالت معمول تهاجمی‌تر است. اما از آنجایی که تغییرات هورمونی در دوران بارداری باعث تغییراتی مانند بزرگ‌تر شدن، احساس توده و یا حساسیت در سینه‌ها می‌شود، معمولاً تشخیص توده ناشی از سرطان را دشوار و با تأخیر رو به رو می‌کند.
از این رو سرطان سینه در بارداری می‌تواند تهاجمی‌تر باشد؛ زیرا اغلب در مراحل بعدی تشخیص داده می‌شود. -
آیا می‌توان سرطان سینه را در دوران بارداری درمان کرد؟
راه‌های مختلفی برای کنترل و جلوگیری از گسترش سرطان برای زنان باردار وجود دارد. گزینه‌های درمانی به مرحله بیماری و سن جنین بستگی دارد.
با توجه به لزوم حفظ سلامتی جنین در دوران بارداری از دو روش استاندارد شامل عمل جراحی و شیمی‌درمانی برای درمان سرطان سینه استفاده می‌شود. از روشهای دیگر بنا به تشخیص پزشک بعد از زایمان استفاده می‌شود. -
آیا بعد از درمان سرطان سینه می‌توان مجدداً باردار شد؟
اگر درمان‌های انجام شده، مشکلی برای باروری ایجاد نکرده باشند، پزشک توصیه می‌کند حداقل تا دو سال بعد از درمان، برای بارداری بعدی اقدام شود. چرا که احتمال بازگشت مجدد سرطان وجود دارد. البته اگر درمان موفقیت آمیز باشد، بارداری جدید احتمال بازگشت مجدد سرطان را افزایش نمی‌دهد. -
آیا انجام ماموگرافی برای تشخیص سرطان سینه در بارداری ممکن است؟
ماموگرافی می‌تواند اکثر سرطان‌های سینه که در دوران بارداری ایجاد می‌شود را تشخیص دهد. به‌طورکلی گفته می‌شود که انجام ماموگرافی در دوران بارداری بی‌خطر است.
مقدار اشعه مورد نیاز برای ماموگرافی کم است و با توجه به اینکه تابش روی سینه‌ها متمرکز می‌شود، معمولاً به سایر قسمت‌های بدن نمی‌رسد. با این حال برای محافظت بیشتر، یک محافظ سربی روی قسمت پایین شکم قرار داده می‌شود تا از رسیدن تشعشعات به رحم جلوگیری کند. -
آیا برای درمان سرطان سینه در بارداری می‌توان پرتودرمانی کرد؟
معمولاً پس از جراحی حفظ پستان (لومپکتومی) از پرتودرمانی برای کمک به کاهش خطر عود سرطان استفاده می‌شود. دوزهای بالای اشعه‌ای که در پرتودرمانی استفاده می‌شود، می‌تواند در هر زمانی از بارداری به کودک آسیب برساند.
این تشعشعات می‌تواند باعث نقایص مادرزادی، کندی رشد جنین، سقط جنین و یا خطر بالاتر ابتلا به سرطان در دوران کودکی شود. به همین دلیل، پزشکان در دوران بارداری از پرتودرمانی استفاده نمی‌کنند. -
آیا برای درمان سرطان سینه در دوران بارداری می‌توان شیمی‌درمانی کرد؟
شیمی‌درمانی در ۳ ماه اول بارداری تجویز نمی‌شود؛ زیرا خطر آسیب یا سقط جنین در این دوران بسیار زیاد است. به همین دلیل پزشکان شیمی‌درمانی را حداقل تا هفته ۱۴ بارداری به تأخیر می‌اندازند. علاوه بر آن، سه هفته پایانی قبل از زایمان نیز نباید شیمی‌درمانی انجام شود. -
آیا جراحی سینه برای درمان سرطان سینه در بارداری انجام می‌شود؟
به طور کلی، جراحی در هر سه ماهه بارداری بی‌خطر است. اگر سرطان هنوز در مراحل اولیه خود باشد، پزشک به احتمال زیاد، برداشتن توده مشکوک (لومپکتومی) یا کل پستان (ماستکتومی) را توصیه می‌کند.
معمولاً در سه ماهه اول یا دوم بارداری، ماستکتومی بهترین جراحی است. لامپکتومی نیز یک گزینه پیشنهادی برای زنانی است که در سه ماهه سوم تشخیص داده می‌شود.
