آیا این مطلب برای شما مفید است؟
در دوران بارداری شما مشکلات مختلفی را تجربه خواهید کرد. چرا که باردار شدن سبب ایجاد تغییراتی گسترده در بدن شده و می‌تواند با چالش‌های زیادی همراه باشد.
یکی از عوارض شایع در دوران حاملگی کم آب شدن بدن است. کم آبی بدن در بارداری شاید در نگاه اول خطرناک به نظر نرسد. اما بی‌شک برای جنین و مادر مشکل ساز خواهد بود.
حال علت بروز کم آبی بدن در حاملگی چیست؟ با چه علائمی همراه است؟ چگونه کم آبی بدن در دوران بارداری را درمان کنیم؟
در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا با ارائه توضیحات کامل و جامع به این پرسش‌ها پاسخ دهیم.
آیا کم آبی بدن در بارداری خطرناک است؟
کم آبی زمانی رخ می‌دهد که مقدار آب دفع شده بدن بیش از مقدار آب جذب شده باشد. در دوران بارداری میزان دفع آب در بدن مادر افزایش پیدا می‌کند.
به همین دلیلی کم آبی یکی از رایج‌ترین مشکلاتی است که زنان باردار تجربه می‌کنند. کم آب شدن بدن در هر دوره‌ای از زندگی مشکل ساز است. اما در دوران بارداری خطرناک‌تر خواهد بود.
چون در زمان حاملگی جنین برای رشد و تکامل به آب بیشتری نیاز دارد. او آب مورد نیاز را از طریق بدن مادر دریافت می‌کند. حال اگر مادر نیز دچار کم آبی بدن در بارداری شده باشد، ممکن است سلامت جنین به خطر بیفتد.
از طرفی نیز کم آبی مشکلاتی در بدن مادر ایجاد کرده و می‌تواند بر سلامت او هم تاثیرات منفی داشته باشد.
علائم کم آبی بدن در حاملگی
کم آبی علائم و نشانه‌های فراوانی دارد. به همین دلیل تشخیص آن بسیار ساده خواهد بود. در زیر به بررسی اصلی‌ترین علائم این عارضه پرداخته‌ایم:
- احساس تشنگی احساس تشنگی و عطش اولین علامت بروز کم آبی در زنان باردار است. در واقع اگر دچار این مشکل شده باشید، به طور مرتب تمایل به نوشیدن آب به مقدار زیاد دارید.
- تپش قلب اگر کم آبی در نوع حاد رخ دهد، تپش قلب را نیز به همراه دارد. در صورتی که کم آبی بدن شما با این نشانه همراه باشد، بسیار خطرناک است و مراجعه فوری به پزشک ضرورت دارد.
- خشکی بینی و دهان در ناحیه بینی و دهان مخاط و بزاق وجود دارند که سبب ایجاد رطوبت می‌شوند. حال کم آبی بدن در بارداری می‌تواند ترشح مخاط و بزاق را کاهش داده و باعث خشکی این دو قسمت شود.
همچنین این مشکل ممکن است با ترک خوردن و پوسته پوسته شدن لب‌ها نیز همراه باشد. - تغییر رنگ ادرار وقتی آب زیادی مصرف کنید و بدن هیدراته باشد، رنگ ادرار روشن خواهد بود. اما وقتی دچار کم آبی شوید رنگ آن تیره و کدر می‌شود.
- یبوست کم آبی از اصلی‌ترین عوامل بروز یبوست در زنان باردار است. چون این مشکل می‌تواند رطوبت موجود در مدفوع را کاهش داده و سبب سفت شدن آن شود. در نتیجه اگر دچار یبوست شده‌اید، احتمالا بدنتان کم آب است.
- کاهش دفعات ادرار دیگر علامت کم آبی بدن در بارداری کاهش دفعات ادرار است. در زمان حاملگی زنان دچار تکرر ادرار می‌شوند و این کاملا طبیعی است. اما وقتی دچار کم آبی شوند بدن برای محافظت از جنین سعی می‌کند آب را درون خود حفظ کند. به همین دلیل تعداد دفعات ادرار در طول روز بسیار کاهش می‌یابد.
- سردرد کم‌آبی سبب ایجاد تغییراتی در عروق مغزی می‌شود. به همین دلیل می‌تواند بروز سردردهای شدید و غیر قابل را نیز به همراه داشته باشد.
- خشکی و افتادگی پوست در اثر کم‌آب شدن بدن، پوست خاصیت کشسانی و انعطاف‌پذیری خود را از دست داده و ممکن است خشک و افتاده شود.
- کاهش تعریق بدن کم‌آبی بدن در بارداری میزان تعریق روزانه را نیز کاهش می‌دهد. چرا که بدن برای حفظ آب از دفع آن به شکل عرق جلوگیری خواهد کرد.
علل کم آبی بدن در بارداری
کم‌آب شدن بدن در دوران بارداری علت‌های مختلفی دارد. یافتن علت این عارضه به درمان هرچه سریع‌تر آن نیز کمک می‌کند. به همین دلیل در زیر به بررسی اصلی‌ترین دلایل بروز این مشکل پرداخته‌ایم:
- هوای گرم قرار گرفتن در هوای گرم می‌تواند سبب افزایش تعریق بدن شود. اینگونه بدن قطعا با کم آبی مواجه خواهد شد.
- افزایش حجم خون در زمان حاملگی حجم خون بدن افراد بیش از ۵۰ درصد افزایش می‌یابد. حال همین بالا رفتن سطح خون باعث می‌شود بدن نیاز بیشتری به آب داشته باشد. اینگونه اگر آب مورد نیاز تامین نشود قطعا فرد با کم آبی روبرو خواهد شد.
- وجود دستگاه‌های تهویه هوا دیگر دلیل کم آبی بدن در بارداری وجود دستگاه‌های تهیه هوا است. این دستگاه‌ها رطوبت موجود در هوا را کاهش می‌دهند. حال وقتی مادران باردار در هوایی با رطوبت کم نفس بکشند، بخش زیادی از آب بدن آنها خشک شده و دچار کم‌آبی خواهند شد.
- کاهش مصرف مایعات افراد عادی می‌بايست در طول روز مابین ۸ تا ۱۰ لیوان آب مصرف کنند. اما زنان باردار در شرایط حساس‌تری قرار داشته و باید مایعات بیشتری مصرف نمایند. در غیر این صورت بدن آنها با کم‌آبی شدید مواجه خواهد شد.
- تشکیل مایع آمنیوتیک کم آبی بدن در بارداری می‌تواند به علت تشکیل مایع آمنیوتیک نیز رخ دهد. این مایع دور تا دور جنین را احاطه کرده و از او محافظت می‌کند. حال در زمان بارداری بدن آب زیادی را صرف تشکیل و به وجود آمدن مایع آمنیوتیک می‌کند. در این صورت اگر مادر آب کافی مصرف نکند قطعا دچار کم‌آبی خواهد شد.
- تهوع و استفراغ تهوع و استفراغ که با نام بیماری صبحگاهی شناخته می‌شود، در زمان بارداری بسیار شایع بوده و در ۳ ماهه اول رخ می‌دهد. در این صورت استفراغ می‌تواند آب موجود در بدن را دفع کند. همچنین حالت تهوع نیز باعث می‌شود مادر میل زیادی به نوشیدن مایعات نداشته باشد. در نتیجه این عوامل سبب کمبود آب شدید در بدن خواهند شد.
- اسهال گاها ممکن است مادران باردار به علت تغذیه نادرست، مسمویت یا هر عامل دیگری دچار اسهال شدید شوند. بروز اسهال نیز آب زیادی را از بدن دفع کرده و باعث کم‌آب شدن بدن می‌شود.
روش‌های درمان کم آبی بدن در دوران بارداری
کم‌آبی بدن در طول بارداری در اکثر مواقع با راهکارهای خانگی بهبود یافته و درمان خاصی ندارد. اما برخی روش‌ها در رفع کمبود آب بدن بسیار موثرند که در زیر به ذکر آنها پرداخته‌ایم:
-
از لباس‌های نازک استفاده کنید.
توصیه می‌کنیم در زمان بارداری از لباس‌هایی استفاده کنید که هوا به راحتی درون آنها جریان داشته باشد. برای مثال لباس‌های نازک نخی بهترین گزینه هستند. اینگونه هم از تعریق و کم‌آبی بدن جلوگیری می‌کنید و هم به پوست خود امکان تنفس خواهید داد. -
آب بیشتری بنوشید.
در زمان بارداری مصرف آب خود را تا حد زیادی افزایش دهید. اگر هم دچار حالت تهوع می‌شوید، آب ولرم میل کنید. چون آب ولرم شوک کمتری به معده وارد کرده و باعث تهوع و استفراغ نمی‌شود. -
مصرف شکر، نمک و پروتئین را محدود کنید.
دیگر راه درمان کم‌آبی بدن در بارداری داشتن یک رژیم غذایی اصولی است. در رژیم خود از مصرف بی‌رویه شکر، نمک و پروتئین خودداری کنید. چرا که باعث دفع هرچه بیشتر آب از بدنتان می‌شوند. البته هیچگاه نباید نمک را به طور کامل از وعده‌هایتان حذف کنید. چون سبب تعادل آب در نقاط مختلف بدن می‌شود. -
میوه و سبزیجات بیشتری مصرف کنید.
میوه و سبزیجات بهترین منابع آبی برای بدن شما به شمار می‌روند. چون بخش زیادی از آنها از آب تشکیل شده است. پس مصرف آنها را در طول حاملگی خود افزایش دهید.
بهترین روش پزشکی درمان کم آبی بدن در دوران بارداری
علاوه بر موارد بالا روش پزشکی بسیار موثر نیز برای درمان کم‌آبی بدن در بارداری وجود دارد. این روش تزریق مایعات داخل وریدی بوده که کمبود آب بدن را در مدت زمان کوتاهی جبران می‌کند.
در این روش آب و سرم‌های مخصوص به صورت قطره‌ای به ورید و رگ‌ها تزریق می‌شوند. در نتیجه از طریق رگ‌ها در سراسر بدن پخش شده و کم‌آبی را برطرف می‌کنند.
این روش فواید فراوانی دارد که عبارت‌اند از:
- جذب تمام مایع تزریق شده و مواد معدنی آن توسط بدن وقتی آب زیادی می‌نوشید معده و دستگاه گوارش شما باید عملیات هضم و جذب را انجام دهند و ممکن است دچار حالت تهوع و استفراغ شوید. اما در روش تزریق مایعات درون وریدها، دستگاه گوارش هیچ نقشی ندارد. به همین دلیل تمام مایعات و مواد معدنی جذب بدنتان خواهند شد.
- سریع بودن درمان تزریق داخل وریدی سریع‌ترین و کوتاه مدت‌ترین روش درمان کم آبی بدن در بارداری است.
- رساندن مواد مغذی و معدنی به بدن در این روش از سرم استفاده می‌شود. حال اگر نیاز باشد پزشک می‌تواند برخی مواد مغذی و معدنی را نیز به سرم اضافه کند تا وارد بدنتان شوند.
- ایمن بودن روش تزریق مایعات درون وریدها بسیار کم خطر و ایمن است. چون تنها با یک سرنگ و سوزن انجام شده و هیچگونه برشی ایجاد نخواهد شد.
چه زمانی باید برای کم آبی بدن در بارداری به پزشک مراجعه کرد؟
اگر کم آبی به صورت حاد رخ داده باشد، باید حتما توسط پزشک معاینه شوید. اما متاسفانه تشخیص حاد یا خفیف بودن این عارضه آسان نخواهد بود.
در درجه اول توصیه می‌کنیم روش‌های خانگی مثل نوشیدن مایعات، رژیم غذایی اصولی و ... را انجام دهید. اما اگر نتیجه بخش نبودند و علائم شدید زیر را مشاهده کردید، بدون فوت وقت به پزشک مراجعه نمایید:
- الگوی حرکتی جنین تغییر کرده باشد و شاهد کاهش حرکات او باشید.
- احساس گیجی و سردرد شدید داشته باشید.
- غش کنید یا دچار تشنج شوید.
- دچار کاهش ادرار شده باشید.
- با وجود اینکه مایعات زیادی می‌نوشید اما بازهم دچار تعریق شدید شوید.
- اسهال و استفراغ شدید داشته باشید که پس از ۱۲ ساعت نیز بهبود نیابد.
- قبل از بارداری به عارضه نارسایی کلیه مبتلا بوده باشید و علائم آن تشدید شوند.
- کیسه آبتان پاره شود.
- دچار خونریزی شوید.
- انقباضاتی داشته باشید که در شما احساس زایمان را ایجاد کنند.
برای درمان کم آبی بدن در بارداری به چه دکتری مراجعه کنم؟
برای درمان کمبود آب بدن در دوران بارداری می‌بايست به متخصص زنان مراجعه کنید تا شرایط کلی شما مورد بررسی قرار گیرد.
حال ممکن است متخصص زنان بر حسب نیاز شما را به پزشکان دیگری نیز ارجاع دهد. اگر هم به پزشک زنان دسترسی نداشتید، می‌توانید به بخش فوریت‌های پزشکی بیمارستان مراجعه کنید.
روش‌های پیشگیری از کم آب شدن بدن در دوران حاملگی
با انجام برخی روش‌ها می‌توانید به راحتی از کم‌آبی بدن در بارداری پیشگیری کنید. این روش‌ها عبارت‌اند از:
- از ورزش و فعالیت بدنی بیش از حد اجتناب کنید. چون سبب تعریق آب بدنتان می‌شود.
- مصرف کافئین و چای را محدود کنید. چون باعث خشک شدن آب بدن می‌شوند.
- اگر سابقه کم‌آبی بدن پیش از بارداری را دارید، با پزشک صحبت کنید تا برای جلوگیری از بروز این مشکل در بارداری تمهیداتی را در نظر بگیرد.
- تا جایی که می‌توانید آب بنوشید. به طوری که رنگ ادرارتان کاملا شفاف شود.
- سبزیجات بیشتری مصرف کنید.
برای پیشگیری از کم آبی بدن در حاملگی، باید چه مقدار آب بنوشم؟
در این مطلب بارها و بارها اشاره کردیم که نوشیدن آب هم در درمان و هم در پیشگیری از کم آبی بدن در بارداری موثر است. اما سوال اصلی این است که مقدار آب مصرفی ما چقدر باید باشد؟ در پاسخ می‌بايست بگوییم خانم‌های باردار بهتر است در طول روز ۱۰ تا ۱۲ لیوان آب مصرف کنند. در واقع هرچقدر آب بیشتری مصرف کنید، بدنتان هیدراته‌تر بوده و احتمال بروز کم‌آبی کاهش می‌یابد.
عوارض کم آبی بدن در بارداری
کم‌آبی اگر به شکل خفیف رخ دهد و کمبود آب بدن جبران شود، خطرناک نخواهد بود. اما در صورت کم‌آبی شدید و عدم درمان ممکن است شاهد بروز عوارض زیر باشیم:
- زایمان زودرس کم آبی سبب کاهش حجم خون در بدن مادر می‌شود. کم شدن خون نیز تولید هورمون اکسی توسین را افزایش می‌دهد. این هورمون سبب بروز انقباضات رحمی می‌شود و به این ترتیب زایمان زودرس رخ خواهد داد.
- بروز نواقص مادرزادی حجم مایع آمنیوتیک باید به قدری باشد که جنین درون آن شناور شود. اما کم آبی بدن در بارداری حجم مایع آمنیوتیک را نیز کاهش داده و سبب چسبیدن جنین به دیواره شکم می‌شود. در این صورت احتمال بروز نواقص مادرزادی در جنین افزایش می‌یابد.
- خستگی کم آبی سبب می‌شود مادران همواره احساس ضعف و خستگی داشته باشند.
- عفونت ادراری با کم آب شدن بدن در زمان حاملگی میزان دفع ادرار کاهش یافته یا کلا قطع می‌شود. اگر دفع ادرار قطع گردد، مجاری ادراری به بستر مناسبی برای رشد و تکثیر باکتری‌ها تبدیل خواهند شد. در این صورت ممکن است فرد به عفونت ادراری نیز دچار شود.
- گرفتگی عضلات گرفتگی عضلات در دوران بارداری بسیار عذاب‌آور و ناخوشایند است. با کمبود آب حرارت بدن افزایش یافته و همین مسئله سبب گرفتگی عضلات خواهد شد.
- تاثیر منفی بر شکل‌گیری جفت کم آبی بدن در بارداری باعث می‌شود در شکل گیری جفت نیز اختلالاتی به وجود بیاید. اینگونه سلامت مادر و جنین نیز در معرض خطر قرار خواهد گرفت.
- تشنج از دیگر عوارض خطرناک کم‌آبی در دوران بارداری می‌توان به تشنج اشاره کرد. در واقع این عارضه با افزایش حرارت بدن سبب بروز تب شدید می‌شود. همین مسئله نیز ممکن است تشنج را در پی داشته باشد.
- خشکی پوست وقتی آب بدن کاهش یابد رطوبت پوست نیز به مرور کمتر می‌شود. در این صورت قطعا شاهد خشکی و افتادگی آن خواهیم بود.
- سقط جنین جنین از طریق آب بدن مادر مواد مغذی، املاح معدنی و اکسیژن را دریافت می‌کند. کمبود آب در نوع حاد گاها می‌تواند سبب سقط جنین شود. البته این مورد بسیار نادر است.
سوالات متداول
-
آیا کم‌آبی بدن در بارداری با جنسیت جنین ارتباط دارد؟
برخی معتقدند که اگر مادران جنینی با جنسیت خاص( پسر یا دختر) داشته باشند، بیش از سایرین به کم آبی دچار می‌شوند. اما این مسئله تاییدیه علمی ندارد. -
آیا کم آبی بدن در حاملگی بر کیسه آب جنین تاثیر می‌گذارد؟
بله، گاها می‌تواند سبب پاره شدن یا کاهش آب درون آن شود. -
آیا کم آبی بدن در بارداری به سلامت جنین آسیب می‌رساند؟
بله، این عارضه سلامت جنین را در معرض خطر قرار داده و عوارض زیادی به همراه دارد. در متن مقاله به این عوارض اشاره نموده‌ایم.
