آیا این مطلب برای شما مفید است؟
در دوران بارداری به قدری مشکلات و عارضه‌های مختلف را تجربه می‌کنید که اگر بگوییم پرچالش‌ترین دوره زندگی‌تان است، اغراق نکرده‌ایم!
یکی از شایع‌ترین مشکلاتی که ممکن است در حاملگی با آن مواجه شوید، شقاق یا فیشر مقعدی در بارداری است. این عارضه معمولا خطرناک نیست؛ اما درد شدیدی را ایجاد می‌کند.
به همین دلیل می‌تواند دوران بارداری را برایتان بسیار عذاب‌آور کند.
حال علت شقاق در بارداری چیست؟ چه علائمی دارد؟ چگونه درمان می‌شود؟
آیا شقاق در حاملگی قابل پیشگیری است؟
این دسته از سوالات میان خانم‌های بارداری که شقاق را تجربه کرده‌اند بسیار رایج هستند. پس بیایید به بررسی پاسخ آنها بپردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.
فیشر یا شقاق مقعد چیست؟
شقاق یک عارضه نشیمنگاهی است که ناحیه مقعد را درگیر می‌کند. در اثر بروز این بیماری بافت چین‌دار مقعد دچار ترک یا زخمهای نسبتا عمیق می‌شود.
اینگونه نشستن، راه رفتن و ... برای افراد دشوار می‌شود. چرا که درد شدیدی را احساس می‌کنند. این عارضه در زنان باردار نیز بسیار شایع است.
در دوران حاملگی برخی تغییرات بدن سبب ایجاد فشار زیادی بر ناحیه مقعد می‌شوند. به همین دلیل ممکن است بانوان باردار نیز در اثر این فشارها به فیشر مقعدی دچار شوند.
آیا شقاق در بارداری خطرناک است؟
شقاق می‌تواند از ناخوشایند‌ترین و آزاردهنده‌ترین عارضه‌ها در دوران بارداری باشد. اما معمولا خطرناک نیست. مخصوصا اگر در نوع خفیف رخ دهد.
این عارضه زمانی جدی و خطرناک می‌شود که عوارضی را ایجاد کند. برای مثال شقاق می‌تواند سبب بروز هموروئید، عفونت روده و... شود.
در این صورت قطعا مشکلات متعددی را پدید می‌آورد. به همین دلیل نباید نسبت به درمان زودهنگام آن بی‌توجه بود.
علائم شقاق در دوران بارداری
شقاق در بارداری با علائم فراوانی همراه است که در زیر به بررسی آنها پرداخته‌ایم:
- خونریزی یکی از مهمترین نشانه‌های شقاق در حاملگی خونریزی است. این عارضه سبب ایجاد زخم در ناحیه مقعد می‌شود. هنگام دفع مدفوع به زخمهای ایجاد شده فشار زیادی وارد می‌شود. در نتیجه ممکن است شاهد دفع خون در مدفوع باشیم. خون خارج شده نیز به رنگ قرمز روشن خواهد بود.
- درد شدید دومین علامت این عارضه درد شدید و غیر قابل تحمل آن است. شقاق سبب می‌شود فرد هنگام نشستن، ایستادن‌های طولانی مدت، دفع مزاج و ... درد زیادی را احساس کند.
- ترک های طولی شقاق در بارداری سبب ایجاد ترک‌های طولی در ناحیه مقعد می‌شود. این ترک‌ها گاها روی بافت خارجی مقعد نیز ظاهر می‌شوند. به همین دلیل قابل رویت خواهند بود.
- التهاب و تورم شقاق با زخمهای عمیقی که ایجاد می‌کند باعث واکنش نشان دادن بدن خواهد شد. به همین دلیل احتمال بروز تورم و التهاب در ناحیه واژن نیز وجود دارد.
- خارش و سوزش زخمهای ناشی از فیشر بارداری سوزش زیادی ایجاد می‌کنند. همچنین ممکن است خارش ناحیه مقعد را نیز به همراه داشته باشند.
- تب شدید شقاق در بارداری می‌تواند حرارت بدن را افزایش دهد. در این صورت احتمالا تب شدید را نیز تجربه خواهید کرد.
- تغییر رنگ پوست هفتمین علامت این عارضه تغییر رنگ پوست مقعد خواهد بود. رنگ این ناحیه ممکن است به شکل غیر طبیعی کبود یا قرمز شود.
علل ایجاد شقاق در حاملگی
شقاق در بارداری دلایل مختلفی دارد که عبارت‌اند از:
- کم تحرکی مادر بسیاری از خانم‌های باردار در استراحت مطلق و طولانی مدت به سر می‌برند. در حالی که کاملا اشتباه بوده و داشتن تحرک در دوران حاملگی بسیار ضرورت دارد. کم تحرکی می‌تواند فعالیت روده را نیز کاهش داده و با ایجاد فشار بر مقعد سبب بروز شقاق شود.
- کم آبی بدن بدن در دوران بارداری نیازمند مایعات و آب بیشتری خواهد بود. اگر آب کافی مصرف نکنید به احتمال زیاد دچار یبوست خواهید شد. با بروز یبوست نیز به ناحیه مقعد فشار وارد شده و احتمالا شقاق را تجربه خواهید کرد.
- تغذیه غیر اصولی شقاق در بارداری گاها به علت تغذیه غیر اصولی رخ می‌دهد. برای مثال اگر از مواد غذایی سفت کننده مدفوع استفاده کنید نیز دچار یبوست و در پی آن شقاق خواهید شد.
- رشد جنین جنین شما روز به روز رشد کرده و فضای بیشتری از رحم را اشغال می‌کند. به همین دلیل رحم نیز بزرگتر شده و فشار زیادی به مقعد وارد می‌کند. در نهایت فشار رحم به مقعد سبب ایجاد زخم و شقاق می‌شود.
- تغییرات هورمونی پنجمین علت این عارضه تغییرات هورمونی هستند. تولید هورمون‌هایی مثل استروژن و پروژسترون در بارداری، باعث خشکی مدفوع و یبوست خواهد شد. به همین دلیل تغییرات هورمونی نیز از اصلی‌ترین عوامل شقاق مقعدی تلقی می‌شوند.
- رابطه مقعدی برخی از زوجین ممکن است در طول بارداری رابطه مقعدی برقرار کنند. حال این مسئله می‌تواند باعث بروز شقاق در بارداری شود. چرا که ارتباط جنسی این چنینی به بافت مقعد آسیب وارد کرده و ممکن است زخمهای عمیقی در این ناحیه ایجاد کند.
- اسهال بروز اسهال در بارداری بسیار شایع است. حال اگر مرتبا به اسهال دچار شوید، ممکن است بافت روه دچار خراش‌های ریز و درشت شود. اینگونه به مرور شاهد ابتلا به شقاق و فیشر مقعدی خواهیم بود.
- سرطان روده این مورد بسیار نادر است اما به هر حال احتمال بروز آن وجود دارد. اگر به سرطان روده مبتلا شوید، ناحیه مقعد نیز دچار آسیب یا حتی پارگی خواهد شد. به همین دلیل این نوع سرطان نیز می‌تواند پدید آورنده شقاق در بارداری باشد.
شقاق در دوران حاملگی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
روش‌های مختلفی برای تشخیص این عارضه وجود دارند که عبارت‌اند از:
- معاینه فیزیکی در درجه اول پزشک سعی می‌کند با بررسی با بررسی فزیکی شقاق مقعد را تشخیص دهد. البته معاینه مقعد برای بسیاری از بیماران خوشایند نیست.
با این حال انجام آن برای تشخیص این عارضه ضروری است. در این معاینه پزشک پوست و بافت مقعد را به دقت بررسی کرده و میزان عمق زخمهای ایجاد شده را سنجش می‌کند.
همچنین ممکن است سوابق پزشکی بیمار را نیز بررسی کرده و سوالاتی در خصوص علائم او بپرسد. - کولونوسکوپی دومین روش تشخیص شقاق در بارداری کولونوسکوپی است. در این روش یک لوله باریک وارد روده بزرگ شده و پزشک به واسطه آن ناحیه مقعد را بررسی خواهد کرد.
- بیوپسی دیگر روش تشخیص شقاق در حاملگی بیوپسی یا نمونه برداری است. در این روش بخشی از بافت مقعد برداشته شده و به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. سپس با بررسی نمونه برداشت شده شقاق تشخیص داده می‌شود.
- آزمایش خون و ادرار این دو آزمایش به پزشک در تشخیص دقیق‌تر کمک می‌کنند. پزشک معمولا برای رد احتمال بروز عارضه‌های دیگر آزمایش خون و ادرار را تجویز خواهد کرد.
- عکسبرداری آخرین روش برای تشخیص شقاق مقعد در بارداری عکسبرداری است. البته این کار معمولا توصیه نمی‌شود و تنها در برخی موارد ضروری صورت خواهد گرفت. در این روش تصاویری از روده بزرگ تهیه شده تا پزشک بتواند با مشاهده آنها شقاق را تشخیص دهد.
درمان شقاق در بارداری
درمان شقاق در دوران بارداری با محدودیت‌های فراوانی روبرو خواهد بود. چرا که بسیاری از روش‌های درمانی این عارضه برای مادران باردار ایمن نیستند.
به عنوان مثال بهترین روش‌های درمان قطعی شقاق لیزر، جراحی و ... خواهند بود. اما انجام آنها باید به بعد از زایمان موکول شود. با این حال ممکن است پزشک برخی داروهای تسکین دهنده درد و التهاب را برایتان تجویز کند.
در برخی مواقع نیز پزشک مصرف پمادهای مخصوص ناحیه مقعد را توصیه خواهد کرد. نکته مهمی که در این خصوص وجود دارد اجتناب از خوددرمانی است.
اگر به این عارضه دچار شدید به صورت خودسرانه دارو مصرف نکنید و حتما به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
برای درمان شقاق در دوران حاملگی به چه دکتری مراجعه کنم؟
برای درمان شقاق در بارداری می‌توانید به متخصص زنان و پزشک عمومی مراجعه کنید. اما برای طی کردن روند درمان می‌بايست با یک متخصص جراحی عمومی نیز مشورت نمایید.
آیا شقاق در بارداری سلامت جنین را به خطر می‌اندازد؟
معمولا شقاق در حاملگی خطری برای سلامت جنین به همراه ندارد. اما اگر در طولانی مدت درمان نشود برخی عوارض را ایجاد خواهد کرد.
عوارض ناشی از این بیماری می‌توانند برخی تاثیرات منفی را بر سلامت جنین داشته باشند. به همین دلیل توصیه می‌کنیم هنگام ابتلا به این عارضه حتما به پزشک مراجعه نموده تا درمانتان به تعویق نیفتد.
درمان خانگی شقاق در بارداری
فیشر مقعدی با برخی روش‌های خانگی نیز تا حدودی درمان می‌شود. اما اگر این روش‌ها انجام شده و همچنان شقاق بهبود نیابد، نیاز به درمان‌های پزشکی خواهد بود.
در زیر به معرفی بهترین درمان‌های خانگی این عارضه پرداخته‌ایم:
- آب بنوشید. یکی از اصلی‌ترین عوامل شقاق در بارداری بروز یبوست است. پس برای درمان آن و روان شدن مدفوع مصرف آب خود را افزایش دهید. بهتر است در طول روز بالای ۱۰ لیوان آب مصرف کنید.
- رژیم غذایی فیبر دار داشته باشید. شقاق در بارداری با اصلاح تغذیه نیز بهبود می‌یابد. اگر رژیم غذایی شما حاوی فیبر کافی باشد یبوست برطرف شده و فعالیت روده افزایش می‌یابد. در نتیجه شقاق نیز به مرور درمان خواهد شد.
- از ژل آلوئه ورا استفاده کنید. آلوئه ورا درد و التهاب را کاهش می‌دهد. شما می‌توانید از ژل آن به صورت موضعی در ناحیه مقعد استفاده کنید تا درد ناشی از شقاق کاهش یابد.
- در آب گرم بنشینید. نشستن در ظرف آب گرم نیز درد شقاق را کاهش می‌دهد. شما می‌توانید ۱۵ دقیقه در آب گرم بنشینید تا التهاب مقعد کاهش یابد.
- تحرک داشته باشید. برای درمان شقاق در بارداری می‌بايست تحرک خود را نیز افزایش دهید. پس کم تحرکی را کنار گذاشته و در طول روز ۳۰ دقیقه ورزش کنید. بهترین ورزش برای بهبود فیشر مقعدی پیاده‌روی با سرعت متوسط خواهد بود.
- از کمپرس سرد استفاده کنید. سرمادرمانی تاثیر شگفت انگیزی در کاهش درد و التهاب دارد. برای انجام این روش یک تکه یخ را درون کیسه پلاستیکی گذاشته و سپس برروی ناحیه مورد نظر قرار دهید. ۲۰ دقیقه صبر کنید و سپس آن را بردارید.
- از سرکه سیب استفاده کنید. سرکه سیب خاصیت ضد میکروبی دارد و در بهبود اسهال نیز موثر است. به همین دلیل می‌تواند به درمان شقاق در بارداری کمک کند. شما می‌توانید سرکه سبب را به صورت خوراکی مصرف کرده یا ناحیه واژن را با آن شستشو دهید.
- بهداشت را رعایت کنید. تمیز و خشک نگه داشتن ناحیه مقعد نیز در درمان شقاق بارداری بی‌تاثیر نیست. پس بهتر است بهداشت این قسمت را بیش از پیش رعایت کنید.
روش‌های پیشگیری از شقاق یا فیشر در دوران حاملگی
شقاق در بارداری می‌تواند بسیار دردناک باشد. اگر در نوع حاد رخ دهد نیز درمان سخت و چالش برانگیزی خواهد داشت. پس برای اینکه چنین دشواری‌هایی را تجربه نکنید، می‌بايست تا جای امکان از بروز آن پیشگیری کنید.
برای جلوگیری از ابتلا به این عارضه به نکات زیر توجه نمایید:
- در طول روز حداقل ۳۰ گرم فیبر مصرف نمایید.
- با مشورت پزشک ملین مصرف کنید.
- اگر به یبوست مزمن دچار شدید برای درمان زودهنگام آن به پزشک مراجعه کنید.
- مصرف مایعات خود را افزایش دهید.
- فعالیت بدنی داشته باشید.
- برای پیشگیری از شقاق در بارداری بهداشت مقعد را رعایت کنید.
- هنگام دفع مدفوع از زور زدن زیاد اجتناب کنید.
- از برقراری رابطه جنسی مقعدی خودداری نمایید.
- دفع مدفوع را به تاخیر نیندازید.
- اگر به اسهال مزمن دچار شده اید آن را نادیده نگرفته و برای درمان اقدام کنید.
سوالات متداول
-
آیا برای درمان شقاق در بارداری می‌توان از بوتاکس استفاده کرد؟
خیر، تزریق بوتاکس می‌تواند عوارض جبران ناپذیری برای جنین به همراه داشته باشد. -
آیا برای درمان شقاق در بارداری می‌توان در این دوران لیزر کرد؟
خیر، بهتر است انجام لیزر به بعد از زایمان موکول شود. -
آیا مصرف دارو برای درمان شقاق در بارداری مجاز است؟
بله، اما این کار می‌بايست حتما تحت نظر و با صلاحدید پزشک صورت گیرد. -
آیا برای درمان شقاق در حاملگی باید تا پس از زایمان منتظر ماند؟
در اکثر مواقع بله، اما با درمان‌های خانگی و دارویی می‌توان درد آن را تسکین بخشید. -
آیا شقاق در دوران بارداری عوارضی برای مادر ایجاد می‌کند؟
اگر در نوع حاد رخ داده و در طولانی مدت درمان نشود، با برخی عوارض برای مادر همراه خواهد بود. -
آیا سوزش مقعد در بارداری نشان دهنده شقاق است؟
سوزش یکی از نشانه‌های شقاق است اما نیاز به بررسی‌های دقیق‌تری خواهد بود. -
آیا می‌توان از پماد برای درمان شقاق در بارداری استفاده کرد؟
بله، اما پماد باید حتما توسط پزشک متخصص برایتان تجویز شود و مصرف خودسرانه به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
