ملاسما در بارداری

آیا این مطلب برای شما مفید است؟

قطعا باردار شدن برای هر یک از خانم‌ها تجربه‌ای جذاب و منحصر به فرد است.
اما در دوران حاملگی بدن با تغییرات گسترده‌ای روبرو می‌شود. این دسته از تغییرات باعث بروز برخی مشکلات پوستی در زنان می‌شوند.
ملاسما یکی از عارضه‌های پوستی بوده که تقریبا نیمی از مادران باردار به آن دچار می‌شوند.
حال علت بروز ملاسما در بارداری چیست؟ چگونه آن را تشخیص دهیم؟ آیا ملاسما در دوران بارداری درمان دارد؟ احتمالا این سوالات در همان مرحله اول ذهن خانم‌ها را به خود مشغول می‌کنند.
در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا عارضه ملاسما در حاملگی را به طور دقیق مورد بررسی قرار داده و به این پرسش‌ها نیز پاسخ دهیم.

ملاسما چیست؟

ملاسما نوعی بیماری پوستی بوده که در زمان حاملگی بروز پیدا می‌کند. این عارضه با نام‌های کلوآسما، لک بارداری یا ماسک حاملگی نیز شناخته می‌شود.
وقتی باردار هستید از لحاظ جسمی و روانی دچار تغییرات زیادی خواهید شد. این تغییرات می‌توانند تولید ملانین و رنگدانه‌های پوستی را افزایش دهند.
حال با بالا رفتن سطح ملانین شاهد بروز لک‌های قهوه‌ای و خاکستری بر روی پوست خواهیم بود. به این لک‌ها ملاسما گفته می‌شود.
لک‌های ناشی از ملاسما در بارداری بیشتر بر ‌روی پیشانی، گونه‌ها و بالای لب ظاهر می‌شوند. اما احتمال ظهور آنها در نواحی دیگر بدن نیز وجود دارد.
معمولا لک‌های بارداری در تابستان پر رنگ‌تر هستند. اما در زمستان کمرنگ‌تر شده و به مرور محو می‌شوند.

آیا ملاسما در بارداری خطرناک است؟

بروز ملاسما در حاملگی کاملا طبیعی بوده ‌و به هیچ عنوان خطرناک نیست. در واقع با توجه به تحقیقات انجام شده این عارضه هیچ خطری برای جنین و مادر به همراه ندارد.
اما چون باعث تاثیرات منفی در ظاهر زنان می‌شود، ممکن است اعتماد به نفس آنها را کاهش دهد. در این صورت احتمال بروز استرس نیز وجود دارد.
پس در واقع تنها مشکلی که ملاسما ایجاد می‌کند کاهش زیبایی و ایجاد فشار روانی بر روی خانم‌های باردار خواهد بود.

انواع لک یا ملاسما در بارداری

ملاسما انواع مختلفی دارد. مشخص شدن نوع لک حاملگی به درمان سریع‌تر و موثرتر آن کمک می‌کند. شایع‌ترین انواع ملاسما عبارت‌اند از:

1. اپیدرمال ملاسمای اپیدرمال باعث ظهور لک قهوه‌ای تیره می‌شود. این لک‌ها معمولا با ساده‌ترین روش‌های درمان نیز از بین می‌روند و حاشیه کاملا مشخصی دارند. اگر هم در زیر نور به آنها نگاه کنید، می‌توانید به شکل واضح‌تری حد و حدودشان را مشاهده نمایید‌.
2. درمال یکی دیگر از انواع ملاسما در بارداری درمال نام دارد. لک‌های درمال معمولا قهوه‌ای روشن هستند. اما اگر در زیر لامپ وود به آن‌ها نگاه کنید، سیاه و تیره دیده می‌شوند. معمولا درمان این نوع ملاسما دشوارتر خواهد بود.
3. مختلط سومین و آخرین نوع این عارضه ملاسمای مختلط است. لک‌های آن معمولا به رنگ قهوه‌ای و آبی دیده می‌شوند و ترکیبی هستند. این نوع ملاسما نیز در مدت زمان کوتاه قابل درمان خواهد بود‌.

ملاسما در دوران حاملگی از چه زمانی ظاهر می‌شود؟

زمان بروز ملاسما در بارداری مشخص نیست. برای مثال ممکن‌ است‌ با اولین تغییرات بدن در ۳ ماهه ابتدایی بارداری، فرد فورا به این عارضه دچار شود.
گاهی هم احتمال دارد ملاسما در اواخر بارداری بروز پیدا کند. اما اکثر زنان معمولا در ۳ ماهه دوم‌ بارداری به این بیماری دچار می‌شوند.
حال در برخی موارد نیز ملاسما در اوایل حاملگی بروز پیدا می‌کند، اما با گذشت زمان و ورود به ۳ ماهه‌ دوم و‌ سوم لک‌ها پر رنگ‌تر شده و این عارضه تشدید می‌شود.

دلایل بروز ملاسما در بارداری

بروز پلاسما دلایل متعددی دارد. اصلی‌ترین علت‌های ابتلا به این عارضه عبارت‌اند از:

1. تغییرات هورمونی در دوران حاملگی بدن ‌شروع به تولید هورمون‌هایی مثل استروژن و پروژسترون می‌کند. این دسته از هورمون‌ها می‌توانند باعث افزایش تولید ملانین در بدن شوند. اینگونه در همان ۳ ماهه ابتدایی بارداری شاهد بروز ملاسما خواهیم بود.
2. سابقه خانوادگی اگر قبلا در خانواده شما فردی به لک ملاسما در بارداری دچار شده باشد، احتمال ابتلای شما نیز وجود دارد. چون این عارضه می‌تواند به صورت ژنتیکی نیز انتقال یابد.
3. اختلالات غده تیروئید اگر غده تیروئید عملکرد مطلوبی نداشته باشد به صورت مستقیم بر روی پوست تاثیر می‌گذارد. به همین دلیل ممکن است باعث بروز لک‌های حاملگی شود.
4. مصرف برخی داروها برخی از زنان باردار داروهایی را در طول حاملگی مصرف می‌کنند. حال داروهای صرع، کنترل فشار خون و .‌‌.. که توسط برخی خانم‌ها استفاده می‌شوند، ممکن است تولید ملانین پوست را افزایش دهند.
5. مصرف قرص‌های ضد بارداری این نوع قرص پیش از حاملگی مصرف می‌شوند و شایع‌ترین عوارض آن‌ها بروز ملاسما در بارداری است.
6. استفاده از محصولات آرایشی اگر از لوازم آرایشی نامناسبی آماده کنید، ممکن است پوستتان تحریک شده و دچار لک‌های کوچک و بزرگ شود. برای مثال برخی کرم پودرها، اسکراب‌ها و .‌‌.. بر‌ روی پوست تاثیرات منفی داشته و ممکن است زمینه‌ساز بروز ملاسما شوند.
7. تغذیه نامناسب تغذیه زنان باردار بسیار مهم است. چون می‌تواند بیشترین تاثیر را روی پوست آن‌ها داشته باشد. برخی مواد غذایی وجود دارند که تولید ملانین را افزایش داده و پوست را تحریک می‌کنند. در نتیجه تغذیه نامناسب نیز از اصلی‌ترین عوامل بروز لک بارداری محسوب می‌شود.
8. نور خورشید دیگر دلیل ابتلا به ملاسما در بارداری قرار گرفتن در معرض نور خورشید است. نور خورشید حتی در مواقع عادی نیز برای پوست مضر است. حال در دوران بارداری پوست حساس‌تر بوده و پرتوهای نور خورشید تاثیرات منفی بیشتری بر آن دارند.
9. رنگ پوست تیره نهمین و البته آخرین علت لک بارداری، رنگ پوست تیره است. اگر پوست شما تیره باشد به طور طبیعی ملانین بیشتری تولید می‌کند. به همین دلیل در این صورت احتمال بروز لک در شما نسبت به سایرین بالاتر است‌.

ملاسما در دوران بارداری چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص ملاسما در بارداری کار دشواری نیست و به ۳ روش زیر انجام می‌شود:

1. معاینه فیزیکی در اکثر مواقع پزشکان تنها با بررسی پوست و یک معاینه فیزیکی ساده می‌توانند ملاسما را تشخیص دهند. چون لک‌های بارداری از لحاظ ظاهری با سایر عارضه‌های پوستی متفاوت بوده و تشخیص آن‌ها آسان‌تر است‌.
2. استفاده از لامپ وود گاهی پزشک برای تشخیص دقیق‌تر از لامپ‌های وود استفاده می‌کند. نور این نوع لامپ پوست را به شکل واضح‌تری نشان می‌‌دهند. در این صورت پزشک می‌تواند بررسی کند که لک‌های ملاسما تا چه میزان در عمق پوست نفوذ پیدا کرده‌اند.
3. بیوپسی بیوپسی یا نمونه‌برداری دیگر روش تشخیص ملاسما در بارداری محسوب می‌شود. در برخی مواقع لک‌ها مشابه دیگر عارضه‌های پوستی هستند. در این صورت پزشک باید بررسی دقیق‌تری داشته باشد. به همین دلیل بخشی از پوست را برداشته و مورد آزمایش قرار می‌دهد. اینگونه بروز ملاسما به طور دقیق و قطعی تشخیص داده می‌شود.

روش‌های درمان ملاسما در بارداری چیست؟

روش‌های زیادی برای درمان لک بارداری وجود دارد. اما درمان این عارضه طولانی مدت بوده و ممکن ‌است ماه‌ها زمان ببرد. بهترین روش‌های بهبود این عارضه عبارت‌اند از:

1. استفاده از پمادهای ضد لک

   برخی پماد‌های ضد لک وجود دارند که به صورت موضعی استفاده می‌شوند. این نوع پماد می‌توانند پوست را لایه‌برداری کرده و لک‌ها را تا‌ حد زیادی کمرنگ کنند.
   اگر به صورت مداوم و در مدت زمان طولانی از آن‌ها استفاده کنید، به مرور شاهد محو شدن لک‌های پوستی خواهید بود. اما توجه داشته باشید که این پماد‌ها نباید حاوی ویتامین A باشند.
   چون برخی پزشکان معتقدند ویتامین A برای جنین مضر است. همچنین استفاده از این پماد‌ها بدون مشورت با پزشک توصیه نمی‌شود.

2. ورزش کردن

   دومین روش درمان ملاسما در بارداری ورزش کردن است. وقتی ورزش می‌کنید تعریق پوست باعث مرطوب ماندن آن می‌شود.
   از طرفی نیز ورزش اضطراب شما را کاهش داده و جریان خون را درون پوست افزایش می‌دهد. به همین دلیل در رفع لک‌های پوستی بسیار موثر است.

3. تغذیه مناسب

   در بالا گفتیم که تغذیه غیر اصولی از اصلی‌ترین دلایل بروز ملاسما محسوب می‌شود. پس برای درمان باید رژیم غذایی مناسبی داشته و از موادمغذی مفید برای پوست بیشتر استفاده کنید.
   برای مثال می‌بايست مصرف میوه و سبزیجات، لبنیات، کلسیم و مغزیجات را افزایش دهید.

4. کربوکسی‌تراپی

   کوبوکسی‌تراپی نیز یک‌ روش ایمن و کم خطر برای درمان ملاسما در بارداری است. البته برخی پزشکان برای جلوگیری از بروز خطرات احتمالی، توصیه می‌کنند انجام این روش درمانی را به بعد از زایمان موکول کنید.
   پس قبل از هرچیزی در این خصوص با پزشک خود مشورت کنید. در روش کربوکسی‌تراپی مقدار بسیار کمی از گاز دی اکسید کربن به داخل پوست تزریق می‌شود.
   اینگونه اکسیژن و خون ناحیه مورد نظر کاهش می‌یابد. در نتیجه بدن برای جبران این مشکل خونرسانی پوست را افزایش داده و همین در رفع لک‌ها بسیار موثر است.

5. لیزردرمانی

   معمولا لیزر در دوران بارداری ممنوع است و می‌بایست این روش را نیز به بعد از زایمان موکول کنید. در این ‌روش برای درمان ملاسما در بارداری اشعه لیزر به پوست تابانده می‌شود.
   اینگونه پوست اشعه را جذب کرده و‌ برای بازسازی بافت خود تحریک می‌شود. در نتیجه لک‌ها به مرور کمرنگ‌تر شده و از بین می‌روند.
   لیزردرمانی یک روش بسیار سریع محسوب می‌شود. چون ممکن است در همان جلسه اول نیز لک‌ها را به طور کامل محو کند.

لک صورت یا ملاسما در دوران حاملگی نشانه چیست؟

ملاسما در بارداری نشانه تغییرات متابولیکی در بدن است. منظور از تغییرات متابولیکی همان بر هم خوردن تعادل هورمون‌هاست‌. در واقع تولید برخی هورمون‌ها به شدت افزایش یافته و همین سبب بروز عارضه‌هایی همچون لک، جوش و آکنه بارداری می‌شود.
معمولا لک حاملگی در هفته‌های اول شدید نیست‌. اما هرچقدر که تولید هورمون‌ها افزایش یابد، لک‌های بیشتری نیز برروی پوست ظاهر می‌شوند.
گاهی لک‌ها به قدری بزرگ هستند که بخش زیادی از صورت را پوشش می‌دهند. به همین دلیل این عارضه گاها تحت عنوان نقاب بارداری نیز شناخته می‌شود.

آیا امکان پیشگیری از ملاسما در بارداری وجود دارد؟

لک‌های بارداری ممکن است تا مدت‌ها روی پوست باقی بمانند و ظاهر ناخوشایندی ایجاد کنند.
به همین دلیل بهترین کار پیشگیری از بروز ملاسما است. روش‌هایی وجود دارند که با انجام آن‌ها می‌توانید از ابتلا به این عارضه جلوگیری کنید.
این روش‌ها را در زیر ذکر کرده‌ایم:

1. از اشعه نور خورشید دور بمانید. نور خورشید یکی از اصلی‌ترین عوامل بروز لک‌های پوستی محسوب می‌شود. حتی در حالت عادی نیز اشعه خورشید برای پوست مضر است‌. حال در دوران بارداری پوست حساس‌تر بوده و بهتر است در ساعات آفتابی روز از منزل خارج نشوید.
2. از ضد آفتاب استفاده کنید. دیگر روش پیشگیری از ملاسما در بارداری استفاده از ضد آفتاب است. اگر پوست حساسی دارید حتما یک کرم ضد آفتاب مناسب تهیه کرده و استفاده کنید.
   چرا که این کرم‌ها از پوست شما در برابر اشعه خورشید و عوامل دیگر محافظت کرده و از بروز لک جلوگیری خواهند کرد.
3. از کرم‌های ضد لک استفاده کنید. استفاده از کرم‌های ضد لک‌ نه تنها یک راهکار درمانی است، بلکه نوعی روش پیشگیری نیز محسوب می‌شود‌. شما می‌توانید با مشورت پزشک مناسب‌ترین کرم ضد لک را برای پیشگیری از ملاسما استفاده کنید.
4. آب بنوشید. اگر پوستتان خشک باشد بیش از سایرین مستعد ابتلا به ملاسما در بارداری خواهید بود. پس برای جلوگیری از بروز این عارضه مصرف مایعات خود را افزایش دهید. بهتر است روزانه ۱۰ تا ۱۲ لیوان آب بنوشید.
5. از محیط‌های استرس‌زا دور بمانید. تنش، استرس و اضطراب نیز می‌توانند احتمال ابتلا به لک بارداری را افزایش دهند. پس تا حد ممکن از محیط‌های استرس‌زا دور مانده و اضطراب خود را نیز کنترل کنید.
6. استفاده از قرص ضد بارداری ممنوع! مصرف قرص‌های ضد بارداری یکی از عوامل اصلی لک پوستی در دوران حاملگی محسوب می‌شود‌. پس تا حد ممکن از این نوع قرص استفاده نکنید. در واقع بهتر است برای پیشگیری از حاملگی روش‌های دیگر را امتحان کنید تا دچار ملاسما نشوید.

سوالات متداول

1. آیا ملاسما در بارداری با جنسیت جنین ارتباط دارد؟

   برخی بر این باورند که داشتن جنین دختر باعث ظهور لک‌های پوستی می‌شود. اما این مسئله از لحاظ علمی صحت ندارد و تا کنون ارتباطی میان جنسیت جنین و بروز ملاسما مشاهده نشده است.

2. برای درمان ملاسما در بارداری به چه دکتری مراجعه کنم؟

   بهتر است به متخصص پوست مراجعه کنید.

3. آیا ملاسما در بارداری پس از زایمان از بین می‌رود؟

   در اکثر موارد بله، اما گاهی نیز ممکن است تا ماه‌ها بعد از بارداری برطرف نشود.

4. آیا ملاسما به طور خود به خود بهبود پیدا می‌کند؟

   در اکثر مواقع بله، اما در برخی مواقع هم نیاز به درمان‌های جدی خواهد بود.

5. بهترین درمان برای لک صورت در بارداری چیست؟

   بهترین روش‌های درمانی شامل استفاده از پماد‌های ضد لک، لیزر، کرپوکسی‌تراپی و ... می‌شوند‌ که در متن مقاله بیشتر به آن‌ها پرداخته‌ایم.

6. آیا می‌توان در دوران بارداری ملاسما یا لک پوستی را درمان کرد؟

   بله، از طریق برخی روش‌ها قابل درمان است. اما بارداری دوره حساسی بوده و نباید بدون مشورت با پزشک برای درمان اقدام کنید.