در این مطلب چه چیزی مطالعه خواهید کرد؟
بارداری یکی از زیباترین و البته دشوارترین دوران زندگی خانم‌ها تلقی می‌شود. در زمان بارداری معمولا خانم‌ها مشکلات، چالش‌ها و یا حتی عوارض زیادی را تجربه می‌کنند. یکی از مشکلاتی که بسیاری از خانم‌های باردار با آن مواجه می‌شوند، پوسیدگی دندان است.
حال علت پوسیدگی دندان در بارداری چیست؟ چه علائمی دارد؟ آیا برای جنین مشکلی ایجاد می‌کند؟
در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا پاسخ تمامی این سوالات را بررسی نماییم.
پوسیدگی دندان در بارداری! آیا برای همه مادران اتفاق می‌افتد؟
پوسیدگی دندان را می‌توان یکی از عوارض شایع بارداری دانست. در ۳ ماهه اول بارداری، بدن دچار تغییرات زیادی می‌شود. برخی از این تغییرات می‌توانند سبب شوند بافت و ساختار دهان و دندان آسیب پذیرتر شوند. در این صورت مینای دندان به مرور از بین می‌رود.
در نتیجه شاهد بروز پوسیدگی دندان خواهیم بود. با بروز این مشکل، در ناحیه دندان حفره و سوراخ‌هایی به وجود می‌آیند. حال گرچه پوسیدگی دندان در بارداری بسیار شایع است، اما همه افراد آن را تجربه نمی‌کنند. چون ساختار بدن مادران باردار با یکدیگر متفاوت است و ممکن است برخی افراد دچار چنین مشکلی نشوند.
در گذشته قدیمی‌ترها بر این باور بودند که پوسیدگی دندان، برای رشد جنین اتفاق می‌افتد. به طوری که جنین کلسیم مورد نیاز خود را از دندان‌های مادر تامین می‌کند. اما اینطور نیست و این مسئله صحت علمی ندارد.
علائم پوسیدگی دندان در بارداری
پوسیدگی دندان در دوران بارداری، با علائم و نشانه‌های زیادی همراه است. به همین دلیل به راحتی قابل تشخیص خواهد بود. علائم این عارضه عبارت‌اند از:
- درد شدید بی شک اولین علامت پوسیدگی دندان در بارداری درد است. وقتی دندان دچار پوسیدگی شود، حفره‌هایی روی سطح آن به وجود می‌آیند. حال اگر فشاری به قسمت حفره‌ها وارد شود، عصب دندان درد شدیدی ایجاد می‌کند. البته درد تنها در ناحیه دندان حس نمی‌شود، بلکه گاهی لثه، فک و... نیز دچار درد و سوزش شدید می‌شوند.
- تغییر رنگ لثه دیگر نشانه پوسیدگی دندان در بارداری، تغییر رنگ لثه است. پوسیدگی سبب حساس شدن لثه خواهد شد. در نتیجه ممکن است رنگ لثه قرمز یا بنفش تیره شود.
- خونریزی لثه سومین علامت این عارضه، خونریزی لثه است. اگر لثه در اثر پوسیدگی تغییر رنگ دهد و یا دچار التهاب شود، با کمترین فشاری شاهد خونریزی بافت آن خواهیم بود. البته خونریزی معمولا در نوع خفیف رخ می‌دهد.
- تخریب لثه پوسیدگی دندان می‌تواند سبب تحلیل رفتن بافت لثه شود. در این حالت لثه تخریب شده و ممکن است برخی قسمت‌های آن از بین بروند.
- بوی بد دهان پوسیدگی دندان در بارداری، گاهی با بوی بد دهان نیز همراه است. چون در اثر بروز این مشکل باکتری‌ها درون حفره دندان تجمع می‌کنند. در نتیجه همین مسئله سبب عفونت و بوی بد دهان خواهد شد.
- شل شدن دندانها دندانی که دچار پوسیدگی شده است، ممکن است در جای خود محکم نماند و شل شود. چون بافت لثه تحلیل رفته و محکم نیست. در نتیجه نمی‌تواند دندان را محکم نگه دارد.
تشخیص پوسیدگی دندان در بارداری
برای تشخیص پوسیدگی دندانها در زمان بارداری، می‌بايست حتما به دندانپزشک مراجعه نموده و اعلام کنید که باردار هستید. پزشکان با انجام دو روش زیر، این عارضه را تشخیص می‌دهند:
- معاینه فیزیکی پوسیدگی دندان تغییرات زیادی در بافت و ساختار لثه و دندانها ایجاد می‌کند. به همین دلیل پزشک با یک معاینه فیزیکی نیز قادر به تشخیص آن خواهد بود. در این معاینه وضعیت دهان و دندانها، مورد بررسی قرار می‌گیرد.
- عکسبرداری در روش دوم از دندانها عکسبرداری می‌شود. البته این کار باید بسیار با احتیاط انجام شود. پزشک با مشاهده تصاویر گرفته شده می‌تواند پوسیدگی دندان در بارداری را تشخیص دهد. اما توجه داشته باشید که عکسبرداری تنها در موارد ضروری و حساس انجام می‌گیرد.
روش‌های درمان پوسیدگی دندان در بارداری
اگر پوسیدگی دندانها شدید نبوده و خطری ایجاد نکند، پزشکان توصیه می‌کنند که درمان به بعد از زایمان موکول شود. اما اگر این عارضه در نوع حاد رخ دهد، می‌بايست فورا برای درمان اقدام شود. در ادامه بهترین روش‌های درمان پوسیدگی دندان در دوران حاملگی را نام برده‌ایم:
-
پر کردن دندان
پر کردن بهترین و ساده‌ترین روش برای درمان پوسیدگی است. اما این روش زمانی موثر است که پوسیدگی سطحی بوده و عمیق نباشد. در این صورت دندانپزشک برای رفع پوسیدگی دندان در بارداری، لثه را با لیدوکائین بی حس می‌کند. سپس با استفاده از برخی ابزارهای خاص، بافت پوسیده و تخریب شده دندان را بر می‌دارد. در مرحله آخر نیز درون حفره دندان با مواد سفید و سرامیکی پر می‌شود. -
عصب کشی دندان
روش دوم برای درمان پوسیدگی دندانها، عصب کشی است. این کار معمولا زمانی انجام می‌شود که پوسیدگی پیشرفت کرده و حفره‌هایی عمیق در بافت دندان به وجود آورده باشد. برای انجام این روش نیز از لیدوکائین برای بی حسی لثه استفاده شده و سپس قسمت پوسیده شده دندان برداشته می‌شود. در مرحله بعد کانال ریشه دندان تخلیه شده و ضد عفونی می‌شود. سپس دندان و کانال ریشه با مواد مخصوص پر می‌شوند. -
کشیدن دندان
گاهی پوسیدگی دندان در بارداری به قدری پیشرفت کرده که امکان ترمیم دندانها وجود ندارد. در این صورت کشیدن دندان تنها راه درمان خواهد بود. در این روش با استفاده از تجهیزات فلزی، دندان بیرون کشیده شده و لثه پانسمان می‌شود.
استفاده از مواد بی‌حسی برای درمان پوسیدگی دندان در بارداری! آیا مجاز است؟
همانطور که می‌دانید کشیدن، پر کردن و عصب کشی دندان در بارداری با درد شدید همراه است. پس بدون بی‌حس کردن لثه نمی‌توان این روش‌ها را انجام داد. اما مصرف اکثر مواد بی‌حسی در دوران بارداری ممنوع است. چون می‌توانند برای جنین و مادر بسیار مضر باشند.
به همین دلیل پزشکان به جای استفاده از داروهای بی‌حسی، از لیدوکائین استفاده می‌کنند. لیدوکائین نوعی ماده بی حسی ایمن است که هیچ خطری برای زنان باردار ندارد. در نتیجه با استفاده از آن، انجام روش‌های درمان پوسیدگی دندان در بارداری امکان پذیر خواهد بود.
عکسبرداری با اشعه ایکس برای تشخیص پوسیدگی دندان در بارداری! آیا مجاز است؟
معمولا برای تشخیص پوسیدگی دندانها، نیاز است که عکسبرداری با اشعه ایکس انجام شود. اما نفوذ اشعه ایکس می‌تواند خطرناک باشد، چون ممکن است سبب آسیب رساندن به جنین شود. به همین دلیل اکثر دندانپزشکان ترجیح می‌دهند بدون عکسبرداری درمان را آغاز کنند. اما گاهی تشخیص دقیق پوسیدگی دندان در بارداری مشکل است.
در نتیجه باید حتما از روش تصویربرداری با اشعه ایکس استفاده شود. اگر نیاز به انجام این کار باشد، بدن بیمار با پیش بند ساخته شده از سرب پوشانده می‌شود. همچنین در ناحیه گلو و غده تیروئید نیز یک محافظ ضخیم قرار می‌گیرد. اینگونه اشعه ایکس نمی‌تواند به بدن نفوذ پیدا کند و خطری مادر و جنین را تهدید نخواهد کرد.
علل پوسیدگی دندان در بارداری
پوسیدگی دندانها در زمان بارداری، علت‌های فراوانی دارد. مهمترین دلایل این عارضه عبارت‌اند از:
-
حالت تهوع و استفراغ
بسیاری از زنان در دوران بارداری، حالت تهوع و استفراغ را تجربه می‌کنند. اگر این مشکل به صورت مکرر رخ دهد، اسید معده وارد دهان می‌شود. در نتیجه برخورد اسید معده با دندانها، سبب پوسیدگی آنها خواهد شد. -
ویار بارداری
ویار بارداری باعث می‌شود افراد میل زیادی به مصرف مواد غذایی ترش و شیرین داشته باشند. حال این دسته از مواد غذایی معمولا بافت دندان را تخریب می‌کنند. در نتیجه با افزایش مصرف آنها، شاهد پوسیدگی دندان خواهیم بود. -
عدم رعایت بهداشت
اصلی‌ترین عامل پوسیدگی دندان در بارداری، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان است. معمولا خانم‌ها در این دوران کم حوصله‌تر بوده و توجه زیادی به بهداشت دهان و دندان ندارند. در این صورت پلاک بر روی دندانها تجمع کرده و به مرور سبب پوسیدگی و تخریب آنها خواهد شد. -
تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی در بارداری، باعث تخریب بافت لثه و دندان خواهد شد. در نهایت این مورد نیز می‌تواند سبب پوسیدگی دندانها شود. -
بیماری های لثه
پنجمین علت پوسیدگی دندان در بارداری، بیماری‌های لثه می‌باشند. برای مثال اگر بافت لثه شل شده یا تخریب شود، احتمال پوسیدگی دندانها نیز وجود دارد.
خطرات پوسیدگی دندان در بارداری
پوسیدگی دندانها در زمان بارداری، با برخی خطرات جدی برای مادر و جنین همراه است. البته این خطرات و عوارض در صورتی رخ می‌دهند که این مشکل به موقع درمان نشود. در درجه اول پوسیدگی می‌تواند سبب بروز عفونت لثه شود. چون به مرور باکتری و میکروب‌ها درون حفره دندان تجمع کرده و باعث ایجاد عفونت می‌شوند.
در این صورت خطر بروز زایمان زودرس وجود دارد. همچنین عفونت لثه و دندان می‌تواند بر سلامت مادر نیز تاثیرات منفی داشته باشد. علاوه بر این پوسیدگی دندان در بارداری، ممکن است سبب سقط جنین شود. در اثر بروز این مشکل، مینای دندان سوراخ می‌شود.
باکتری‌های دهان می‌توانند وارد رگ‌های خونی لثه شوند. در این صورت باکتری‌ها از طریق جریان خون در تمام بدن پخش می‌شوند. در نهایت با ورود خون حاوی باکتری و میکروب به بدن جنین، احتمال سقط وجود دارد. پس به هیچ عنوان نباید درمان این عارضه را نادیده بگیرید.
روش‌های پیشگیری از پوسیدگی دندان در بارداری
پوسیدگی دندان در بارداری بسیار مشکل ساز است. چون هم خطر جدی به همراه دارد و هم درمان پیچیده‌ای خواهد داشت. پس بهتر است از بروز آن پیشگیری کنید. برای جلوگیری از این عارضه به نکات زیر توجه نمایید:
- آب بیشتری بنوشید. نوشیدن آب در دوران بارداری بسیار توصیه می‌شود. چرا که این کار می‌تواند فواید فراوانی به همراه داشته باشد. اکر آب کافی مصرف کنید، ترشح بزاق دهان افزایش می‌یابد. بزاق دهان در مهار و از بین بردن باکتری‌ها بسیار موثر است.
- بهداشت را رعایت کنید. دومین نکته برای پیشگیری از پوسیدگی دندان در بارداری، رعایت بهداشت دهان و دندان است. همه ما می‌دانیم که اصلی‌ترین عامل تخریب مینای دندان، تجمع پلاک است. پس بهتر است با رعایت بهداشت، از این مشکل پیشگیری کنید. توصیه می‌کنیم روزانه ۳ مرتبه از خمیر دندان آنتی باکتریال استفاده کنید. همچنین استفاده از نخ دندان نیز ضروری است.
- برای چکاپ به پزشک مراجعه کنید. دیگر راهی که به شما در پیشگیری از پوسیدگی دندان در بارداری کمک می‌کند، انجام چکاپ منظم است. توصیه می‌کنیم در دوران بارداری ماهانه یک مرتبه به دندانپزشک مراجعه کرده تا وضعیت دندان‌هایتان مورد بررسی قرار گیرد. چون اینگونه از مشکلات دهان و دندان خود مطلع می‌شوید و می‌توانید از پوسیدگی جلوگیری کنید.
- رژیم غذایی سالم داشته باشید. بسیاری از خانم‌ها در زمان بارداری به مصرف شیرینی‌جات و مواد غذایی ترش روی می‌آورند. اما اینگونه خوراکی‌ها تا مدت زمان زیادی بر روی دندان باقی می‌مانند و حتی گاهی با مسواک زدن نیز ذرات آنها از بین نمی‌رود. در نتیجه می‌توانند سبب تخریب و پوسیدگی دندان در بارداری شوند. پس بهتر است مصرف آنها را محدود نمایید.
- از مسواک با موی نرم استفاده کنید. اگر قسمت موی مسواک زبر باشد، به مرور دندانها دچار ساییدگی می‌شوند. در نتیجه این مورد نیز می‌تواند در بروز پوسیدگی دندان نقش داشته باشد. پس از مسواک‌هایی که موی نرم‌تری دارند، استفاده کنید. همچنین مسواک خود را هر دو ماه یک مرتبه تعویض کنید.
- از دهان شویه‌ها استفاده کنید. استفاده از دهان‌شویه‌ها نیز در پیشگیری از پوسیدگی دندان در بارداری موثر است. البته بهتر است از دندانپزشک بخواهید که دهان‌‍شویه حاوی فلوراید برایتان تجویز کند.
- سیگار نکشید. سیگار کشیدن در دوران بارداری بسیار خطرناک و مضر است. یکی از عوارض مصرف دخانیات پوسیدگی دندان‌هاست. پس به هیچ عنوان در دوران بارداری استعمال سیگار و دخانیات نداشته باشید.
آیا پوسیدگی دندان به جنین آسیب می‌رساند؟
پوسیدگی دندان در بارداری هم در رشد جنین اختلال ایجاد می‌کند و هم می‌تواند خطر زایمان زودرس و سقط جنین را به همراه داشته باشد. به همین دلیل اگر درمان به موقع صورت نگیرد، این مشکل می‌تواند به جنین آسیب‌های جبران ناپذیری وارد کند.
بهترین زمان درمان پوسیدگی دندان در بارداری
زمان درمان پوسیدگی دندانها بسیار اهمیت دارد. در ۳ ماهه اول بارداری مادر با مشکلاتی مثل تهوع و استفراغ، تب و ...مواجه می‌شود. همچنین ۳ ماهه اول مهمترین دوره رشد جنین است.
پس زمان مناسبی برای درمان‌های دندانپزشکی نیست. ۳ ماهه سوم نیز وزن بالای مادر و بزرگ شدن شکم می‌تواند نشستن بر روی صندلی دندان پزشکی را دشوار کند. پس بهترین زمان درمان پوسیدگی دندان در بارداری، ۳ ماهه دوم است.
سوالات متداول
-
آیا پوسیدگی دندان باعث سقط جنین می‌شود؟
بله، اگر با عفونت همراه باشد می‌تواند سبب سقط جنین شود. -
آیا پوسیدگی دندان در بارداری برای سلامت مادر خطر دارد؟
بله، چون ممکن است باعث ورود باکتری به درون خون مادر شود. -
آیا دندانها در بارداری شل می‌شوند؟
تغییرات هورمونی در بارداری، سبب می‌شوند دندانها در جای خود ثابت نبوده و شل شوند. -
آیا خراب بودن دندان در بارداری خطرناک است؟
بله، بهتر است هرگونه خرابی و پوسیدگی دندان در بارداری، فورا درمان شود. -
آیا امکان عکسبرداری از دندان در بارداری وجود دارد؟
بله، اما این کار تنها در موارد ضروری و با احتیاط کامل انجام می‌گیرد. -
در دوران بارداری می‌توان از بی حسی دندان استفاده کرد؟
خیر، به جای بی حسی از لیدوکائین استفاده می‌شود تا خطری مادر و جنین را تهدید نکند. -
در دوران بارداری از چه نوع خمیر دندانی استفاده کنیم؟
بهتر است برای جلوگیری از پوسیدگی، از خمیر دندان آنتی باکتریال که حاوی فلوراید باشد استفاده کنید.
