خونریزی واژن در بارداری: آیا نگران کننده است؟ + علت و درمان

آیا این مطلب برای شما مفید است؟

خونریزی واژن در بارداری یکی از عوارض دوران بارداری و نیز از دلایل استرس و ترس برای هر مادری است و دلایل مختلفی دارد. این امر در دوران ابتدای بارداری امری طبیعی است، اما بعضی مواقع این خونریزی نشانه‌ مشکلی جدی است و می‌تواند سلامت مادر و جنین را به خطر بیندازد و باید به پزشک مراجعه کرد.
آیا خونریزی واژینال در دوران بارداری خطرناک است؟ آیا علت این عارضه در بارداری را می‌دانید؟
آیا هر نوع خونریزی در بارداری خطر دارد؟ بعد از بروز این اتفاق چه اقداماتی انجام بدهیم؟ راه درمان این مشکل چیست؟ آیا لکه‌بینی در بارداری طبیعی است؟
هر مادری باید اطلاعات کافی در مورد این موضوع را داشته باشد. برای به دست آوردن اطلاعات کافی در این زمینه، این مقاله را تا انتها مطالعه کنید.

خونریزی واژینال در بارداری! آیا خطرناک است؟

خونریزی واژن در بارداری (Vaginal Bleeding During Pregnancy) به ویژه در ماه‌های ابتدایی این دوران نسبتا شایع است و در حدود 20% از بانوان هنگام بارداری خونریزی واژینال را تجربه می‌کنند. برخی از این خونریزی‌ها طبیعی هستند و جای نگرانی ندارند. اما در مقابل برخی دیگر از آنها می‎توانند نشان دهنده مشکلات جدی باشند و باید برای بررسی علت آنها به متخصص زنان مراجعه کرد. در ادامه این مطلب تمام اطلاعات و نکات لازم در این خصوص را بیان کرده‌ایم.

علت خونریزی واژن در ماه‌های مختلف حاملگی چیست؟

خونریزی واژن در دوران بارداری با توجه به زمان خونریزی و نوع خونریزی دلایل مختلفی دارد. گاهی فرایند طبیعی بارداری است و به دلیل اتصال و کاشت تخمک بارور شده ناشی از جایگزینی است. گاهی نشانه مشکلاتی که مانند، سقط جنین، فعالیت زیاد مادر و عوامل دیگر که در ادامه به بررسی آنها در ماه‌های مختلف بارداری پرداخته‌ایم:

1. خونریزی در 3 ماه اول بارداری

   خونریزی واژن در سه ماه اول بارداری به صورت خفیف اتفاق می‌افتد و امری طبیعی و شایع می‌باشد. این لکه بینی یا خونریزی معمولا بعد از لقاح رخ می‌دهد و بعد از مدت کوتاهی رفع می‌شود، اما گاهی در سه ماهه اول بارداری دلایل دیگری برای خونریزی وجود دارد که در زیر به آنها اشاره کرده‌ایم:

   • جایگزینی جنین

     لکه بینی یا خونریزی خفیف، 6 تا 12 روز بعد از لقاح رخ می‌دهد. در این زمان تخمک بارور شده به دیواره‌ی رحم می‌چسبد، فرایند جایگزینی تخمک، در رحم باعث خونریزی خفیف می‌شود و یک روند طبیعی در بارداری است و ممکن است چند روز طول بکشد و بعد قطع شود.

   • سقط جنین

     یکی از مهم‌ترین دلایل خونریزی در سه ماهه اول بارداری، سقط جنین می‌باشد. علت سقط نقص کروموزومی، بارداری پوچ (عدم وجود جنین)، سیگار کشیدن مادر، سن بالای مادر و فاصله کم بین بارداری‌ها می‌باشد. سقط در سه ماهه اول بارداری رخ می‌دهد و با خونریزی شدید همراه است. با تشخیص پزشک متخصص به سقط ناقص، مادر در بیمارستان بستری می‌شود و با عمل کورتاژ باقیمانده جنین خارج می‌شود.

   • حاملگی خارج از رحم

     زمانی اتفاق می‌افتد که تخمک بارور شده خارج از رحم، در هر جای لوله جایگزین می‌شود. در ابتدا با لکه بینی و کمی درد زیر شکم و عقب افتادن پریود خود را نشان می‌دهد. چنانچه حاملگی خارج از رحم توسط پزشک تشخیص داده شود، دارو تجویز می‌شود و با جراحی به روش لاپاراسکوپی برداشته می‌شود.

   • تغییرات دهانه رحم

     در دوران بارداری خون زیادتر از همیشه در دهانه رحم جریان دارد. رابطه جنسی و معاینات پزشکی که باعث تماس با دهانه رحم می‌شود، باعث خونریزی واژینال می‌شود و بعد از چند ساعت یا چند روز برطرف می‌شود.

   • عفونت

     هر نوع عفونتی در واژن یا دهانه رحم باعث خونریزی واژن در سه ماهه اول بارداری می‌شود.

   • حاملگی مولار

     یک اختلال سلولی است و زمانی رخ می‌دهد که یک تخمک بارور شده در رحم به جای تبدیل شدن به جنین، به یک توده سلولی بی‌جان تبدیل می‌شود که باعث خونریزی می‌شود. در این زمان کورتاژ فوری ضروری است.

   • پولیپ دهانه‌ی رحم

     رشد توده به علت افزایش سطح استروژن در بارداری، باعث پدید آمدن پولیپ می‌شود که یکی از دلایل خونریزی می‌باشد.

2. خونریزی در 3 ماه دوم بارداری

   خونریزی در 3 ماهه دوم بارداری علت‌های مختلفی دارد و معمولا خطرناک است، چرا که نشان دهنده مشکلی در روند بارداری می‌باشد. در صورت مشاهده خونریزی در سه ماهه دوم در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. در ادامه دلایل خونریزی در 3 ماه دوم بارداری را بیان کرده‌ایم:

   • نارسایی دهانه رحم

     باز شدن زود هنگام رحم که می‌تواند منجر به زایمان زودرس شود و باعث خونریزی می‌شود.

   • قطع جفت

     در این حالت جفت قبل از زایمان جدا می‌شود و باعث خونریزی می‌شود و در سه ماه دوم و سوم بارداری شایع است.

   • خونریزی رگ‌های واریسی

     با توجه به تغییرات هورمونی، شیوع واریس ژنیتال بیشتر می‌شود که گاهی با خونریزی همراه است.

   • تحریک دهانه رحم

     معاینه واژن و یا رابطه جنسی باعث تحریک و خونریزی واژن می‌شود.

3. خونریزی در سه ماهه آخر بارداری

   برخی از علل خونریزی در 3 ماه آخر بارداری شامل موارد زیر هستند:

   • شروع زایمان

     خارج شدن بخشی از خون یا مخاط دهانه رحم در ماه آخر بارداری، نشانه آمادگی رحم برای زایمان است.

   • جدا شدن جفت

     گاهی ممکن است پیش از زایمان جفت زودتر از موعد از دیواره رحم جدا شود و باعث خونریزی شود.

   • جفت سرراهی

     این مشکل زمانی پیش می‌آید که جفت در پایین رحم قرار گرفته و قسمتی از دهانه رحم و کانال زایمان را مسدود کرده است که باعث خونریزی میشود.

   • پارگی رحم

     این عارضه خیلی نادر است و ممکن است زخم ناشی از سزارین قلبی بر اثر بزرگ شدن رحم پاره شود و خونریزی ایجاد کند.

   • عروق سر راهی جنین

     در شرایط خیلی کم ممکن است عروق خونی جنین در بند ناف یا جنین، از مقابل دهانه رحم عبور کند. این شرایط خطرناک است و امکان دارد عروق خون رسان پاره شود و خونریزی شدید شود و جنین با کمبود اکسیژن مواجه شود.

   • زایمان زودتر از موعد

     گاهی خونریزی واژن در ماه آخر بارداری نشانه آماده شدن رحم برای زایمان است.

   • چسبندگی جفت

     نفوذ غیرطبیعی جفت به داخل دیواره رحم می‌تواند باعث خونریزی در این دوره شود.

سایر دلایل خونریزی واژینال در حاملگی

خونریزی واژن می‌تواند به علت تغییرات هورمونی، تغییرات دهانه رحم، رابطه جنسی، معاینه واژن، سونوگرافی واژینال، فعالیت سنگین و عفونت ایجاد شود.

روش های تشخیص علت خونریزی واژن در دوران بارداری

متخصص زنان پس از بررسی علائم مادر باردار و سوالاتی از او، مراحل تشخیصی زیر را انجام می‌دهد:

1. شرح حال و علائم بالینی در مرحله اول پزشک با سوالاتی از مادر، شرح حالی از زمان خونریزی، نوع خونریزی و علائم احتمالی می‌گیرد تا دقیق‌تر علت خونریزی راه تشخیص دهد.
2. معاینه فیزیکی پزشک برای تشخیص بهتر و دقیق‌تر، واژن، لگن، شکم و رحم را معاینه کند و خونریزی و شدتش را بررسی می‌کند. معاینه واژینال برای ارزیابی میزان خونریزی انجام می‌شود.
3. سونوگرافی واژینال برای بررسی وضعیت جنین و ضربان قلب جنین و همچنین وضعیت رحم، سونوگرافی واژینال انجام می‌شود.
4. آزمایش خون برای بررسی علت خونریزی در بارداری از مادر خون می‌گیرند تا با ارزیابی خون، حاملگی خارج از رحم یا سقط احتمالی را تشخیص دهند و همچنین با آزمایش خون سطح هورمون‌های مادر را ارزیابی می‌کنند. گروه خونی مادر نیز بررسی می‌شود تا بهتر بررسی و درمان شود.

روش های درمان خونریزی واژن در بارداری

درمان خونریزی بسته به علت آن متفاوت است که با بررسی و دستور پزشک انجام می‌شود. برخی از روش‌های درمان این عارضه شامل موارد زیر هستند:

1. استراحت مادر

   

   گاهی خونریزی در روزهای اول بارداری به خاطر جایگزینی جنین است و کاملا طبیعی می‌باشد که پرشک دستور استراحت برای مادر را می‌دهد که بعد از چند روز استراحت، لکه‌بینی و خونریزی قطع می‌شود.

2. پرهیز از رابطه جنسی

   

   به هیچ عنوان زمانی که خونریزی دارید رابطه جنسی برقرار نکنید، دهانه رحم در این دوران حساس است و رابطه باعث خونریزی بیشتر می‌شود.

3. استفاده از پرژوسترون

   

   خونریزی در اوایل بارداری زیادتر از حد طبیعی است و ادامه دار است و با استراحت درمان نمی‌شود و با تشخیص پزشک پروژسترون تجویز می‌شود تا سطح استروژن مادر بالا بیایید و مانع سقط و خونریزی شود. پروژسترون به صورت کپسول‌های خوراکی یا شیاف واژینال مورد استفاده قرار می‌گیرد.

4. بستری در بیمارستان

   

   اگر خونریزی شدید شود و همراه با علائمی باشد و با استراحت درمان نشود به دستور پزشک مادر در بیمارستان بستری می‌شود تا تحت نظر باشد.

مواردی که هنگام خونریزی واژینال در بارداری باید به آنها توجه کرد

از جمله مواردی که مادران باردار هنگام مشاهده این عارضه باید به آنها توجه داشته باشند، موارد زیر هستند:

1. شدت خونریزی
2. رنگ خون
3. نوع بافت خون یا لخته بودن خون
4. ماه چندم بارداری
5. غلظت یا رقیق بودن خون

اقداماتی که هنگام لکه بینی یا خونریزی در بارداری باید انجام داد

مادران باردار هنگام مشاهده این عارضه ممکن است دچار ترس و دلهره شوند، اما توصیه می‌شود هنگام مواجهه با این عارضه اقدامات زیر را انجام دهید:

1. آرامش خود را حفظ کنید و استرس نداشته باشید.
2. فعالیت سنگین انجام ندهید و استراحت کنید.
3. پاها را بالاتر از سطح بدن بگیرید.
4. در موقع خونریزی از پد استفاده کنید.
5. رابطه جنسی نداشته باشید.
6. به پزشک مراجعه کنید و طبق دستور او اقدامات درمانی که پزشک تجویز می‌کنند را استفاده کنید.

زمان مراجعه به پزشک برای خونریزی واژن در زمان حاملگی

به طور معمول پزشک باید از هر گونه لکه‌بینی یا خونریزی در دوران بارداری مطلع شود. حتی اگر در سه ماهه اول باشد و خونریزی طبیعی باشد. اما گاهی این علائم دلایل دیگری دارد که برای جنین و مادر خطر دارد، در صورت داشتن علائم زیر سریع به پرشک مراجعه کنید:

1. خونریزی شدید
2. درد لگن یا درد شکم
3. سرگیجه و ضعف
4. گرفتگی عضلات
5. تب و لرز

تفاوت لکه بینی و خونریزی واژن در بارداری

تفاوت در شدت خونریزی و نوع رنگ خون می‌باشد. در لکه‌بینی معمولا خونریزی به صورت لکه‌های کم و خفیف با رنگی تیره یا صورتی است و خطری برای مادر و جنین ندارد، اما در خونریزی واژن، خون قرمز است و خونریزی شدید است و برای جنین و مادر خطر دارد.

میزان خونریزی طبیعی در بارداری چقدر است؟

خونریزی طبیعی در بارداری به صورت لکه‌بینی یا چند قطره خون در لباس زیر ظاهر می‌شود. برخی از این خونریزی یا لکه بینی در اوایل دوران بارداری طبیعی می‌باشد و خیلی زود قطع می‌شود.

علائم خونریزی واژینال که نشان دهنده سقط جنین است

سقط ممکن است در هر ماهی از بارداری اتفاق بیفتد، اما معمولا در 13 هفته اول بارداری اتفاق می‌افتد. اگر خونریزی در این زمان و با علائم زیر باشد نشان دهنده سقط جنین می‌باشد.

1. خونریزی قرمز و شفاف باشد.
2. کمر درد خفیف که به مرور شدید می‌شود.
3. مادر کاهش وزن دارد.
4. عضلات قسمت پایین شکم گرفتگی و انقباض دارد.
5. لخته خون از واژن خارج شود.
6. ترشحات مایع از واژن خارج شود.
7. علائم بارداری، مانند تهوع، سرگیجه و درد کاهش پیدا کند.

سوالات متداول

1. آیا می توان از روش های سنتی و خانگی برای درمان خونریزی واژن در بارداری استفاده کرد؟

   با توجه به دلایل مختلف خونریزی بهتر است برای درمان خونریزی در بارداری با پزشک مشورت کنید و از مصرف خودسرانه و درمان‌های خانگی و سنتی خودداری کنید.

2. آیا خونریزی واژینال در حاملگی ارتباطی با جنسیت جنین دارد؟

   خیر، لکه بینی یا خونریزی دوران بارداری هیچ ارتباطی با جنسیت جنین ندارد.

3. خونریزی در بارداری نشانه چیست؟

   خونریزی در بارداری علت‌های مختلفی دارد که بعضی جدی و خطرناک است. بعضی هم طبیعی است و زود رفع می‌شود. خونریزی بسته به زمان در ماه بارداری و نوع خونریزی متفاوت است. می‌تواند نشانه عفونت واژن، سقط، بارداری خارج از رحم، فعالیت سنگین و استرس باشد.

4. چگونه می توانم خونریزی واژن و لکه بینی در بارداری را متوقف کنم؟

   در صورت شروع خونریزی و لکه‌بینی در بارداری بهتر است توسط پزشک معاینه شوید و از دستورات پزشک پیروی کنید. معمولا استراحت، منع از کار و فعالیت سنگین، اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین و آرامش و تقویت بدن، به توقف خونریزی کمک می‌کند.

5. آیا مشاهده خونریزی شبیه پریود در بارداری خطرناک است؟

   خونریزی مانند قائدگی در ماه‌های اول بارداری امری طبیعی است که به آن خونریزی لانه گزینی نیز می‌گویند که در این زمان تخمک لقاح یافته به رحم رسیده و جنین شکل گرفته، این امر باعث خونریزی می‌شود، اما اگر این خونریزی در سه ماهه دوم یا سوم باشد خطرناک است و سریع باید به پزشک مراجعه کرد.

6. آیا خونریزی واژینال در زنان باردار می تواند نشان دهنده زایمان زودرس باشد؟

   بله، خونریزی در هفته 37 بارداری که همراه با درد و گرفتگی عضلات باشد، نشانه زایمان زود رس می‌باشد.

7. آیا لکه بینی در بارداری ارتباطی با رابطه جنسی دارد؟

   بله، در دوران بارداری به علت افزایش مویرگ‌های رحم، دهانه رحم پر از خون می‌باشد و رابطه جنسی در بارداری می‌تواند باعث لکه بینی بشود.

8. برای توقف خونریزی در بارداری چه بخوریم؟

   خونریزی در بارداری دلایل مختلفی دارد و در ابتدا باید علت خونریزی توسط پزشک تشخیص داده شود و در صورت نیاز به مصرف دارو با تجویز پزشک برای توقف خونریزی، از دارو، شیاف یا آمپول پرژسترون استفاده می‌شود.

9. آیا خونریزی واژن در ماه اول بارداری خطر دارد؟

   هر نوع خونریزی و لکه بینی در بارداری می‌تواند عامل خطر باشد. مخصوصا در اوایل بارداری که تازه جنین تشکیل شده و امکان سقط یا بارداری خارج از رحم در ماه اول زیاد است.

10. کدام خونریزی واژن در بارداری می تواند خطرناک باشد؟

    خونریزی شدید همراه با درد و انقباض شکم، در ماه‌های دوم و سوم بارداری خطرناک است.

11. چه غذاهایی برای خونریزی در بارداری مفید است؟

    به دلیل از دست دادن خون در بدن مادر، مصرف محصولات حاوی ویتامین cمانند پرتقال، توت فرنگی، غذاهایی که آهن دارد مانند لوبیا، عدس، گوشت به ساختن خون بیشتری در بدن مادر کمک می‌کند. عصاره گوشت، شیره انگور برای مادران باردار در زمان خونریزی توصیه می‌شود.

12. آیا تجویز پروژسترون در خونریزی واژینال دوران بارداری مفید است؟

    پروژسترون نقش بسیار مهمی در تمام مراحل بارداری دارد. در اوایل بارداری جفت وظیفه تولید این هورمون را دارد و اگر به هر دلیلی سطح این هورمون کاهش یابد خونریزی یا لکه بینی شروع می‌شود که با تجویز پزشک پروژسترون برای درمان به کار می‌رود.

13. چه غذاهایی برای خونریزی بارداری ضرر دارد؟

    بعضی از خوراکی‌ها خونریزی در بارداری را شدیدتر می‌کنند که بهتر است در این دوران مصرف نشوند. مانند زرشک، زعفران، گیاهان دارویی مثل آویشن و شیرین بیان.