تعیین جنسیت با روش PGD

آیا این مطلب برای شما مفید است؟

بارداری به روش PGD چیست؟ آیا من کاندید استفاده از تعیین جنسیت با روش PGD هستم؟ مزایا و عوارض این تکنیک درمانی چیست؟ برای انجام این روش، چه مراحلی را باید طی کرد؟
تکنیک PGD برای بسیاری از والدین که دوست دارند خانواده خود را با کودکانی سالم و با جنسیت مشخص گسترش دهند، مناسب است. در ادامه با ما باشید تا این تکنیک درمانی موثر و ایمن را با هم بررسی کنیم.

روش PGD چیست؟

روش PGD یا "تشخیص ژنتیکی قبل از لانه گزینی تخم" یک روش ژنتیکی جدید است که در مراکز پیشرفته ناباروری برای تشخیص نقایص ژنتیکی و ناهنجاری‌های کروموزومی در جنین و حتی تعیین جنسیت جنین قبل از لقاح توسعه یافته است.
تست‌های PGD (Preimplantation Genetic Diagnosis) و PGS(Preimplantation Genetic Screening) معمولاً همراه با با IVF قبل از لانه گزینی جنین انجام می‌شود. در این فناوری آزمایشات ژنتیکی روی سلول‌های جنین انجام می‌شود تا بهترین جنین برای لانه گزینی و ادامه بارداری انتخاب شود. همچنین تعیین جنسیت با روش PGD، یکی از پرطرفدارترین روش‌های تعیین جنسیت جنین محسوب می‌شود.
اگر یک یا هر دو والدین دارای یک اختلال ژنتیکی شناخته شده باشند، از فرآیند PGD برای شناسایی جنین‌های مبتلا به این اختلال ژنتیکی استفاده می‌شود تا از انتقال ژن معیوب به کودک جلوگیری شود. از طرفی برای تشخیص موارد آنوپلوئیدی در لقاح آزمایشگاهی جنین از روش PGS (غربالگری ژنتیک پیش از کاشت) استفاده می‌شود.
انجام آزمایشات ژنتیکی قبل از لانه گزینی می‌تواند به کاهش مشکل ختم حاملگی ناخواسته (در جنین‌هایی با مشکلات ژنتیکی و کروموزومی) که توسط آمنیوسنتز یا نمونه‌برداری از پرز‌های کوریونی (CVS) تشخیص داده می‌شود، کمک کند.

تعیین جنسیت با روش PGD چگونه انجام می‌شود؟

1. مرحله اول: انجام IVF

   برای انجام تست‌های PGD و PGS ابتدا باید IVF انجام شود. برای این کار ابتدا تخمدان‌ها برای تولید تخمک بیشتر تحریک می‌شوند. سپس تخمک‌گذاری در بدن مادرانجام می‌شود و تخمک‌ها خارج می‌شوند. نمونه اسپرم مرد تهیه می‌شود و سپس تخمک و اسپرم در ظروف آزمایشگاهی مخصوص بارور می‌شوند.

2. مرحله دوم: نمونه‌برداری

   ۳ روز پس از لقاح، زمانی که جنین‌ها معمولاً در مرحله ۱۰-۶ سلولی هستند، می‌توان از جنین نمونه‌برداری کرد و آن را برای تعیین جنسیت با روش PGDو یا بررسی مشکلات ژنتیکی، مورد بررسی قرار داد. بدین منظور، یک یا دو سلول بلاستومری را خارج می‌شود.
   هر یک از این سلول‌ها حاوی ۲۴ کروموزوم (۲۲ کروموزوم اتوزومال و ۲ کروموزوم جنسی) است. آزمایش ژنتیک و آزمایش آنیوپلوئیدی را می‌توان در عرض ۲۴ ساعت پس از بیوپسی انجام داد.

3. مرحله سوم: انتقال به رحم

   انتقال جنین‌های سالم به رحم ۵-۴ روز پس از بیوپسی و ارزیابی نتایج امکان‌پذیر است. همچنین جنین‌های مبتلا به اختلالات ژنتیکی و کروموزومی با رضایت والدین از بین ‌می‌روند.

آیا تعیین جنسیت با روش PGD، ۱۰۰% تضمینی است؟

دقت روش تشخیص ژنتیکی از جمله تعیین جنسیت با روش PGD قبل از کاشت در اکثر موارد تا ۹۸ درصد ذکر شده است. با این حال، برای اثربخشی این روش، آزمایش‌های دیگری مانند آزمایش‌های غربالگری، آمنیوسنتز و نمونه‌برداری از پرز‌های جفتی (CVS) برای تشخیص نقایص ژنتیکی قبل از بارداری توصیه می‌شود.

قیمت تعیین جنسیت با استفاده از PGD

تعیین جنسیت با روش PGD یا PGS هزینه لقاح مصنوعی را افزایش می‌دهد. اکثر کلینیک‌های باروری برای بسیاری از روش‌های باروری بیمه می‌پذیرند، اما تنها تعداد کمی از آن‌ها درمان‌های تغییر جنسیت را پوشش می‌دهند. با این حال، بیمه نامه‌ها در پوشش درمان ناباروری متفاوت هستند، بنابراین اگر به دنبال بارداری ایمن هستید و قصد دارید جنسیت کودک خود را برای ایجاد تعادل بین خانواده انتخاب کنید، می‌توانید پس از تماس با مطب پزشک مورد نظر خود، از هزینه روش‌های تعیین جنسیت یا لقاح مصنوعی از جمله روش PGD مطلع شوید.

آیا انجام دوقلو زایی با روش PGD ممکن است؟

تکنیک PGD روشی است که می‌تواند بسیاری از عوارض جانبی ناخواسته روش‌های کمک باروری به ویژه IVF را در حاملگی‌های چند قلو کاهش دهد. به همین دلیل استفاده از PGD همراه با روش IVD به ویژه برای مردان و زنان با سابقه شکست IVF در دو قلو زایی، توصیه می‌شود. همچنین از این روش برای تعیین جنسیت با روش PGD در بارداری‌های چندقلویی استفاده می‌شود.

آیا زنان در هر سنی می‌توانند از PGD برای تعیین جنسیت استفاده کنند؟

زنان بالای ۳۵ سال، معمولاً یکی از کاندید‌های اصلی روش PGD محسوب می‌شوند. چرا که در زنان بالای ۴۰ سال، درصد احتمال داشتن جنین با کروموزوم‌های غیر طبیعی وجود دارد.
به عبارت دیگر زوج‌هایی که در سنین بالا تحت IVF یا ICSI قرار می‌گیرند می‌توانند با انجام روش PGD از بروز اختلالات کروموزومی و ژنتیکی جلوگیری کنند.

آیا همه زنان می‌توانند از PGD برای تعیین جنسیت استفاده کنند؟

تعیین جنسیت با روش PGD نیز مانند روش IVF از روش‌های کمک باروری محسوب می‌شود و بدلیل نداشتن عوارض جانبی، سالانه توسط بسیاری از زوج‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین انجام این روش، با نظر مثبت پزشک، در تمامی مادران قابل انجام است.

آیا نیاز به انجام درمان و آمادگی خاصی پیش از تعیین جنسیت با PGD وجود دارد؟

تعیین جنسیت با روش PGD به راحتی در مراکز باروری برای زوج‌هایی که به دنبال تغییر جنسیت جنین و یا کاهش خطرات بارداری طبیعی هستند، انجام می‌شود. اما والدین باید پیش از اقدام به این روش، چند نکته را به خاطر بسپارند. از جمله:

1. زوج‌ها باید از خطرات شکست PGD آگاه باشند.
2. زوج‌ها باید ایمنی و اثر بخشی انتخاب جنسیت را قبل از لقاح مطالعه کنند.
3. زوجین باید اطمینان حاصل کنند که در صورت عدم تعیین جنسیت جنین، فرزندان حاصل از لقاح مصنوعی خود را می‌پذیرند.

همچنین معمولاً پیش از درمان و تعیین جنسیت با روش PGD از تست‌ PGS برای موارد زیر استفاده می‌شود:

1. تشخیص زوج‌هایی با سابقه خانوادگی بیماری‌های مرتبط با X
2. تشخیص ناقلان بیماری‌های اتوزومال مغلوب و غالب
3. غربالگری زوج‌هایی با انتقال کروموزومی که می‌تواند باعث اختلال در روند لانه گزینی، سقط‌های مکرر و ایجاد مشکلات روحی و جسمی برای کودک شود.

آیا نیاز به انجام درمان خاصی پس از تعیین جنسیت با روش PGD وجود دارد؟

فرآیند PGD یک فرآیند پیچیده است. بنابراین برای اطمینان از سلامت جنین، پس از تکمیل و باردار شدن با موفقیت، طی هفته‌های ۱۰ تا ۱۲ بارداری، لازم است مجدداً با پزشک تماس گرفته شود تا از جنین نمونه‌برداری (PND) انجام شود.
در روش PND، جنین در حال رشد در داخل رحم از نظر اختلالات ژنتیکی بررسی می‌شود تا در صورت مشاهده بیماری خاصی در جنین، ختم بارداری اعلام شود. علاوه بر این، آزمایش‌های غربالگری دیگری نیز وجود دارد که به شناسایی ناهنجاری‌های ژنتیکی جنین در دوران بارداری کمک می‌کند.

فواید تعیین جنسیت با استفاده از روش PGD

سالانه بسیاری از زوج‌ها از تعیین جنسیت با روش PGD استفاده می‌کنند و به بارداری‌های ناخواسته، معیوب و منجر به سقط خود پایان می‌دهند. انجام این روش با مزایای زیادی رو به رو است که در ادامه به برخی از این مزایا اشاره می‌کنیم:

1. جلوگیری از انتقال بیماری‌های ژنتیکی به نوزاد مهمترین دلیل انجام تست PGD جلوگیری از انتقال برخی بیماری‌های ژنتیکی توسط نوزاد است. زیرا علائم برخی از بیماری‌های ژنتیکی تنها در میانسالی در زنان و مردان ظاهر می‌شود. بنابراین، تشخیص زودهنگام مشکلات ژنتیکی برای جلوگیری از نقایص مادرزادی ضروری است.
2. تشخیص ناهنجاری‌های جنین آزمایش PGD می‌تواند انواع ناهنجاری‌ها مانند ناهنجاری‌های کروموزومی، سرطان ارثی، سندرم داون، هموفیلی، انتقال ژن و جهش‌های ژنی را قبل از انتقال جنین تشخیص دهد.
3. سقط درمانی به گفته منابع، اگر در خانواده سابقه بیماری‌های ارثی مانند نابینایی، ناشنوایی، سرطان ارثی وجود داشته باشد، امکان تشخیص آن تنها ماه‌های میانی و انتهای بارداری قابل تشخیص است.
   در این زمان، سقط جنین با مشکلاتی رو به رو می‌شود. در این شرایط روش PGD راه حل مناسبی برای باردار شدن در عین حصول اطمینان از سلامت کودک است.
4. نجات جان یک کودک دیگر گاهی ممکن است خانواده‌ای فرزند بیمار داشته باشد که نیاز به پیوند مغز استخوان داشته باشد. بدیهی است که برای رفع این مشکل ژنتیکی، گیرنده و اهدا‌کننده باید از لحاظ ژن، کاملاً هماهنگ باشند.
   در چنین شرایطی بهترین اهدا‌کننده برای بیمار برادر یا خواهر اوست. امروزه با PGD می‌توان سازگاری بافتی را قبل از لقاح ایجاد کرد و بنابراین علاوه بر به دنیا آوردن نوزاد سالم می‌تواند با پیوند بافت‌های مختلف مانند استخوان، نخاع یا حتی پوست، جان یک کودک بیمار دیگر را نیز نجات دهد.
   لازم به ذکر است که برای دریافت بافت پیوندی از نوزاد، نیازی به انتظار تا سن خاصی نیست. زیرا در بسیاری از موارد حتی از خون بند ناف او نیز می‌توان برای درمان بیماری برادر یا خواهرش استفاده کرد.

آیا تعیین جنسیت با PGD عوارض دارد؟

آزمایش ژنتیک قبل از لانه گزینی (PGD) زمانی انجام می‌شود که جنین در مرحله بلاستوسیست باشد. زیرا احتمال آسیب رساندن به جنین بسیار کم است و عوارض جانبی خاصی در پی نخواهد داشت.
همچنین باید گفت که علیرغم اینکه یک یا دو سلول بلاستوسیست با پیش درمانی ژنتیکی حذف می‌شوند، در تعیین جنسیت با روش PGD، جنین‌ها هنوز زنده هستند و می‌توانند برای استفاده در موارد بعدی منجمد شوند.

آیا با استفاده از روش PGD، نوزاد سالم به دنیا می‌آید؟

اگرچه PGD به کاهش شانس حاملگی کوک مبتلا به یک اختلال ژنتیکی کمک می‌کند، اما نمی‌تواند این خطر را به طور کامل از بین ببرد. در برخی موارد، آزمایشات تکمیلی در دوران بارداری لازم است تا مشخص شود که آیا هنوز احتمال وجود یک عامل ژنتیکی وجود دارد یا خیر.
چرا که برخی از بیماری‌ها ژنتیکی، تنها پس از میانسالی علائم ایجاد می‌کنند. بنابراین احتمال بروز بیماری باید با متخصص مربوطه در میان گذاشته شود. همچنین پذیرش این درمان بعنوان روشی که می‌تواند با خطا‌هایی رو به رو شود، جزئی از آمادگی‌های پیش از درمان است.

آیا استفاده از PGD برای تعیین جنسیت، به سلامت مادر آسیب نمی‌رساند؟

خیر، استفاده از تعیین جنسیت با روش PGD، یکی از روش‌های کمک به باروری ایمن است و برای مادر و بارداری‌های آتی او، مشکلی ایجاد نمی‌کند.

سؤالات متداول

1. آیا استفاده از PGD برای تعیین جنسیت قانونی است؟

   بله، تعیین جنسیت با روش PGD و سایر تکنیک‌های گزینش اسپرم از جمله IVF و یا نمونه‌برداری، مجاز بوده در بسیاری از کشور‌ها قانونی است. همچنین حذف تخم‌ها و جنین‌های معیوب در این روش، با موازین شرعی منافاتی نداشته و برای والدین، نگرانی ایجاد نخواهد کرد.