مشاوره ژنتیک قبل از بارداری

در این مطلب چه چیزی مطالعه خواهید کرد؟

مشاوره ژنتیک قبل از بارداری، برای زوج‌هایی که می‌خواهند بچه‌دار شوند یک فرایند بسیار مهم است. زیرا کمک می‌کند تا درک بهتری از خطرات و مسائل ژنتیکی مرتبط با بارداری یا انتقال ژنتیکی به فرزندان پیدا کنند. همینطور به زوج‌ها کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری در مورد بارداری و مراقبت‌های پزشکی بگیرند و در صورت لزوم، دست به اقدامات پیشگیرانه بزنند. به علاوه این مشاوره که معمولا با آزمایش غربالگری ژنتیک همراه است، نقش مهمی در تولد فرزند سالم دارد.
با این حال مشاوره ژنتیکی پیش از بارداری به شما کمک خواهد کرد تا بدانید احتمال ابتلای فرزندتان به اختلال ژنتیکی چقدر است؟
چه آزمایشاتی می توانند نقص یا اختلالات ژنتیکی را بررسی کند؟
حال اینکه در نهایت شما باید بر اساس واقعیات موجود از مشاوره ژنتیک پیش از اقدام به بارداری، درباره بچه‌دار شدن یا نشدن خود تصمیم بگیرید. در این راستا در ادامه به شما درباره نکاتی را خواهیم گفت تا بتوانید اطلاعات لازم در این خصوص را به دست آورید.

چرا مشاوره ژنتیک قبل از اقدام به بارداری مهم است؟

اهمیت مشاوره ژنتیکی قبل از اقدام به بارداری از این جهت است که اولا می‌تواند به والدین در تصمیم‌گیری آگاهانه کمک کند و ثانیا به آنها یاری خواهد رساند تا چگونه از اطلاعاتی که از آزمایشات به دست آورده‌اند استفاده کنند. ضمن اینکه می‌توان بخش مهمی از بیماری‌های ژنتیکی را با آزمایش ژنتیک قبل از بارداری تشخیص داد. فرایندی که کمک می‌کند تا اختلالات ژنتیکی و ناهنجاری‌های کروموزومی را که می‌تواند در نوزاد شکل بگیرد را آشکار نمود. حتی امکان انجام درمان‌های دارویی در دوران بارداری نیز امکان‌پذیر است.
همچنین مشاوره ژنتیک قبل از اقدام به بارداری، به لحاظ اینکه باعث نوعی حمایت روانی از زوجین می‌شود، حائز اهمیت است. شناخت خطرات ژنتیکی و کسب اطلاعات در مورد بیماری‌های ژنتیکی می‌تواند استرس و نگرانی زوج‌ها را کاهش دهد و آنها را در مواجهه با چالش‌های بارداری یاری رساند.
با این حال پیشگیری و مدیریت بیماری‌های ژنتیکی از جمله نتایج مهم فرایند مشاوره ژنتیک قبل از اقدام به بارداری است که اهمیت آن را نیز می‌رساند.

در مشاوره ژنتیک پیش از بارداری چه مواردی بررسی می‌شوند؟

ارائه مشاوره ژنتیک پیش از بارداری که بتواند موثر و ثمربخش باشد، نیازمند بررسی نکات و موارد متعددی است که از آن جمله می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

1. بررسی سوابق خانوادگی

   یکی از موارد مهمی که در مشاوره ژنتیک پیش از بارداری بررسی می‌شود، سوابق خانوادگی است. سوابق خانوادگی به لحاظ بیماری‌ها و مشکلات سلامتی مورد بررسی قرار می‌گیرد، تا با استفاده از آن به تشخیص بیماری‌های ژنتیکی در نسل آینده آن خانواده که با تولد نوزاد شروع می‌شود، کمک کند.

2. آزمایش‌های ژنتیکی

   یکی از ملزومات انجام مشاوره ژنتیک قبل از بارداری، انجام آزمایش‌های ژنتیکی است. این آزمایش‌ها می‌توانند برای تشخیص بیماری‌های ژنتیکی در والدین یا بررسی حاملگی برای بیماری‌های ژنتیکی در جنین مورد استفاده قرار بگیرند.

3. بررسی سن و تاریخچه بارداری

   سن و تاریخچه بارداری زن هم در تشخیص بیماری‌های ژنتیکی حائز اهمیت است و از این رو مورد بررسی قرار می‌گیرد. زیرا افزایش سن مادر، احتمال بروز برخی بیماری‌های ژنتیکی را افزایش می‌دهد.

4. بررسی آزمایش‌های پیش از بارداری

   همچنین در فرایند مشاوره ژنتیک قبل از بارداری، آزمایش‌های پیش از بارداری مورد بررسی قرار می‌گیرند. این آزمایش‌ها اعم از آزمایش خون، آزمایش سنجش سلامت جنین و سونوگرافی است که هر یک می‌توانند در تشخیص بیماری‌های ژنتیکی و ارزیابی سلامت جنین، مفید و موثر واقع شوند.

چه کسانی باید مشاوره ژنتیک قبل از بارداری را انجام دهند؟

این سوالی است که ممکن است در ذهن بسیاری از بانوان طرح شود که آیا همه زوجینی که قصد بچه‌دار شدن دارند، باید مشاوره ژنتیکی را انجام دهند؟ در این خصوص باید بگوییم که مشاوره ژنتیک پیش از بارداری، در وهله اول برای کسانی ضرورت دارد که سابقه بیماری ارثی دارند. همچنین اگر این سابقه بیماری ارثی در فامیل و اقوام نزدیک آنها وجود داشته باشد نیز به این مشاوره پیش از بارداری نیاز خواهند داشت.
اما با این حال اگر بخواهیم به موارد مهمی اشاره کنیم که سبب می‌گردد تا به مشاوره ژنتیک پیش از بارداری نیاز داشته باشید، این موارد عبارت است از:

1. خانم‌هایی که خود یا خانواده آنها سابقه مرده زایی، سقط جنین و ناباروری دارند.
2. اختلالات ارثی که در خانواده تکرار شده باشد.
3. در خانواده کودکانی داشته باشند که ناتوانی‌های رفتاری و ذهنی یا اختلالات روانی دارند.
4. ازدواج‌های فامیلی یا ازدواج‌هایی که زن و شوهر از یک منطقه و شهر هستند.
5. دارای بیماری‌های ارثی مثل سرطان یا نقص‌های مادرزادی و کروموزومی هستند.
6. پیش آمدن ناسازگاری‌های کروموزومی که معمولا به علت بارداری در سنین بالا رخ می‌دهد.

برای مشاوره ژنتیک پیش از باردار شدن باید به چه دکتری مراجعه کنید؟

از آنجایی که بیماری‌های ژنتیکی از دسته بیماری‌های خاصی هستند و می‌توانند کل زندگی شخص یا خانواده او را تحت تاثیر قرار دهند، لازم است تا برای دريافت مشاوره ژنتیکی دقت کنید و به کسی مراجعه کنید که در این زمینه تخصص دارد.
یک مشاور متخصص ژنتیک قادر است به شما برای تصمیم درست در ازدواج یا بچه‌دار شدن کمک کند. منتها شخصی که مشاوره ژنتیک می‌دهد، معمولا می‌بایست دارای تحصیلات دکترای عمومی پزشکی باشد که دوره‌های تکمیلی در این زمینه را گذرانده است یا دکترای تخصصی ژنتیک داشته باشد.
در صورتی که به مشاوره ژنتیک قبل از بارداری نیاز پیدا کردید، می‌توانید تحقیقات لازم را انجام دهید تا بتوانید بهترین متخصص را پیدا کنید.

هزینه مشاوره ژنتیک قبل از بارداری

اصولا خدماتی که در فرایند مشاوره ژنتیک قبل از بارداری دریافت می‌کنید، آنچنان مهم و ارزشمند هستند که هزینه‌های مالی آن در مقابل کسب آگاهی‌های لازمی که در جهت تصمیم درست برای ازدواج و تولد بچه‌ سالم دریافت می‌کنید، ناچیز است.
همچنین باید به این موضوع نیز دقت داشته باشید که هزینه‌ مشاوره ژنتیک قبل از بارداری با هزینه آزمایشات ژنتیک جدا از هم است.
بر این اساس شما می‌بایست برای هزینه مشاوره، بسته به نوع مشاوره یا مدت زمانی که برای مشاوره با شما اختصاص می‌یابد، هزینه‌های متفاوتی را به مشاور ژنتیک از ۱۵۰ هزار تومان تا چند میلیون تومان بپردازید.
آیا پیش از انجام مشاوره ژنتیک قبل از بارداری باید اقدامات خاصی را انجام داد؟
نیاز به اقدام خاصی نیست؛ اما برای اینکه بهترین نتیجه را از دریافت مشاوره ژنتیک قبل از بارداری دریافت کنید و در زمان خود نیز صرفه‌جویی نمایید، لازم است یک سری از اطلاعات را هنگام مراجعه به پزشک به همراه داشته باشید.
این اطلاعات شامل اطلاعاتی مربوط به نقص و اختلال زایمان در خانواده، سنی که اقوام نزدیک و بستگان شما به خاطر یک بیماری خاص تشخیص داده شده یا فوت کرده‌اند. همچنین اطلاعاتی درباره تاریخچه پزشکی شخصی خود و همینطور بیماری‌ها و سایر شرایط پزشکی نزدیکان و بستگان شما خواهد بود.
به علاوه بهتر است سوالات و نکاتی که نیاز است تا از پزشک خود بپرسید را از قبل یادداشت کنید.

سوالات متداول

1. آیا مشاوره ژنتیک قبل از بارداری تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد؟

   خیر، از آنجایی که هزینه‌های مشاوره ژنتیک قبل از بارداری جدای از هزینه‌های آزمایشات ژنتیک است، باید بگوییم که مشاوره ژنتیک در حال حاضر تحت پوشش بیمه قرار ندارد، اما آزمایش‌های تشخیص ژنتیک پزشکی تحت پوشش خدمات آزمایشگاهی بیمه‌های مکمل است.

2. آیا همه افرادی که قصد بچه‌دار شدن را دارند، باید قبل از بارداری مشاوره ژنتیک انجام دهند؟

   بله، از سوی متخصصان مشاوره ژنتیک همواره توصیه می‌شود تا زوج‌هایی که قصد فرزندآوری دارند، اقدام به دریافت خدمات مشاوره ژنتیک نمایند. به ویژه افرادی که دارای سابقه اختلال ژنتیکی هستند،‌ می‌بایست حتما به یک متخصص مشاوره ژنتیک مراجعه نمایند.

3. چرا مشاوره ژنتیک بارداری در ازدواج‌های فامیلی مهم است؟

   مشاوره ژنتیک در ازدواج‌های فامیلی از این جهت مهم است که می‌تواند باعث انتقال بیماری‌های ژنتیک در افراد شود. حتی با وجود سالم بودن ظاهری زوجین، با کنار هم قرار گرفتن آلل‌ها، می‌توانند ناقل بیماری باشند.
   حتی برخی زوجین اینطور استدلال می‌کنند که ما چند بچه سالم داریم و خود را بی‌نیاز از مشاوره ژنتیک می‌دانند. این در حالی است که ممکن است این آلل‌ها در بارداری بعدی کنار هم قرار بگیرند و ناقل بیماری باشند.

4. آیا سابقه پزشکی برای مشاوره ژنتیک قبل از بارداری مهم است؟

   بله مهم است. اصولا ارائه تاریخچه پزشکی شروع خوبی برای درک این موضوع است که بدانید بارداری چه تاثیری بر سلامتی شما می‌گذارد و اینکه سلامت شما چه تاثیری بر بارداری و جنین شما خواهد داشت.

5. بهترین زمان مشاوره ژنتیک قبل از بارداری چه موقع است؟

   بهترین زمان برای انجام مشاوره ژنتیک قبل از بارداری، قبل از ازدواج است.