آیا این مطلب برای شما مفید است؟
دوره نه ماهه بارداری از ابتدا تا انتها مسئولیت‌هایی را بر دوش مادر باردار می‌گذارد؛ چرا که مادر در این دوره باید علاوه بر سلامت جسمی خود، مراقب سبک زندگی و تاثیرات آن روی جنین باشد.
حال در این راستا، در این دوره از بارداری چه مراقبت‌هایی باید انجام شود؟
اصلا چرا توجه به مراقبت‌های 3 ماه اول بارداری مهم است؟
موارد ممنوعه در این دوران کدام‌اند؟
در ادامه اطلاعات علمی و حائز اهمیتی را در مورد مراقبت‌های سه ماه ابتدایی بارداری شرح می‌دهیم که دانستن آنها خالی از لطف نیست.
چرا توجه به مراقبت‌های 3 ماه اول بارداری مهم است؟
اندام حیاتی جنین در ماه‌های اول بارداری به سرعت تشکیل می‌شود. مغز، نخاع و بسیاری از اعضای بدن فرزندتان در این دوره شکل می‌گیرد و حتی قلب جنین نیز در این سه ماه شروع به تپیدن می‌کند. با توجه به این موضوع، قطعا در این دوره هر کوتاهی از سوی مادر می‌تواند روی سلامت جنین اثر گذار باشد و توصیه‌های پزشکان در این خصوص به مادران باردار و مهم شمردن این دوره بی دلیل نیست.
از نظر برخی افراد مراقبت‌های 3 ماه اول بارداری فقط انجام ندادن کارهای سنگین است؛ در صورتی این مراقبت‌ها از تغذیه، میزان تحرک و فعالیت مادر تا رابطه جنسی و برخی موارد دیگر را در برمی‌گیرد.
مراقبت‌های 3 ماه اول بارداری شامل چه مواردی هستند؟
برخی از مراقبت‌های مهم این دوران شامل موارد زیر هستند:
-
مراجعه به متخصص زنان و زایمان در 3 ماه اول بارداری
قبل از اینکه به صحبت‌ها و راهنمایی‌های اطرافیان درباره بارداری جامه عمل بپوشانید، بهتر است به یک متخصص زنان و زایمان که در این زمینه تبحر دارد، مراجعه کنید. متخصص زنان بعد از معاینه کردن شما، توصیه‌هایی در رابطه با انجام سونوگرافی و آزمایشات ضروری، تجویز مکمل‌های لازم، تزریق واکسن (در صورت لزوم) و سایر موارد لازم را به شما گوشزد می‌کند.
لازم به ذکر است برخی واکسن‌ها مانند سرخک، هپاتیت آ و آبله‌مرغان در دوران بارداری نباید تزریق شوند. مصرف مکمل‌های تقویتی نیز تنها در صورتی که پزشک لازم ببیند، ضرورت پیدا می‌کند و مصرف خودسرانه آن می‌تواند سلامت جنین را به خطر بیندازد. همچنین پزشک با چک کردن فشار خون، میزان فعالیت، سابقه بیماری و داروهای مصرفی مادر تاثیر منفی این موارد را بررسی می‌کند. علاوه بر این موارد شما می‌توانید سوالات خود را از پزشک بپرسید و با توجه به وضعیت جسمی خود و جنین، پاسخ بگیرید. -
استراحت در 3 ماه اول بارداری
اگر تصور می‌کنید در سه ماه اول بارداری فعالیت‌های مادر باید به کمترین مقدار ممکن برسد، کاملا در اشتباهید! استراحت مطلق تنها برای مادرانی که شرایط خاص و ویژه‌ای دارند و تحت مراقبت هستند، آن هم زیر نظر پزشک مجاز است. در واقع بی‌تحرکی زیاد هم توصیه نمی‌شود. البته انجام دادن کارهای سنگین باید به همسرتان سپرده شود و بلند کردن اجسام سنگین و کارهای طاقت فرسا قطعا در دوران بارداری ممنوع است. -
توجه به تغذیه در 3 ماه اول بارداری
بدیهی است تغذیه مادر در سلامت خود او نقش دارد؛ اما از آنجایی که مواد مغذی به واسطه جفت از مادر به جنین می‌رسد، قطعا تغذیه مادر روی سلامت جنین نیز موثر خواهد بود. با توجه به این موضوع مواد غذایی که مادر باردار در طول روز مصرف می‌کند، باید همه گروه‌های غذایی را در برگیرد تا جنین نیز از تمام مواد مغذی تغذیه شود. بنابراین به عنوان یک مادر باردار حتما غلات، گوشت، لبنیات، سبزیجات و میوه‌ها را به اندازه مناسب در سبد غذایی خود بگنجانید.
همچنین غذاهای چرب، شیرینی‌جات، قهوه و چای نیز باید کمتر مصرف شوند. -
ورزش در 3 ماه اول بارداری
اگر جزء افرادی محسوب نمی‌شوید که در دوران بارداری، استراحت مطلق هستند و پزشک ورزش کردن را برای آنها ممنوع کرده، ورزش‌های سبک را در برنامه روزانه خود قرار دهید. پیاده‌روی در هوای آزاد را می‌توان بهترین ورزش در دوران بارداری دانست؛ چرا که به تقویت عضلات شکم کمک می‌کند و زایمان طبیعی را برای مادر باردار راحت‌تر خواهد کرد. بنابراین هفته‌ای سه مرتبه و هر بار نیم ساعت پیاده روی را فراموش نکنید.
از طرفی اگر می‌خواهید کمردرد کمتری داشته باشید و انقباضات عضلات لگن و ران را کاهش دهید، تمرینات ساده نیز موثر خواهند بود. -
رابطه جنسی در 3 ماه اول بارداری
طبیعتا با توجه به تغییرات هورمونی که زنان در دوران بارداری تجربه می‌کنند، ممکن است تمایلات جنسی آنها نیز به تبع آن خیلی کمتر یا حتی بیشتر شود. با این حال در شرایط عادی و در صورت تایید سلامت مادر و جنین، نزدیکی (غیر از ماه آخر) بدون مانع است؛ با این شرط که راحتی زن مد نظر گرفته شود و به شکم وی فشار وارد نشود.
لازم به ذکر است در صورتی که مادر باردار قبلا سقط، پارگی کیسه آب، زایمان زودرس و موارد مشابه را تجربه کرده، نباید رابطه جنسی داشته باشد. در هر صورت حتما مشورت با پزشک را در اولویت قرار دهید تا با توجه به شرایط شما و جنینتان تصمیم گیری شود. -
توجه به بهداشت دهان و دندان در 3 ماه اول بارداری
با شروع دوران بارداری، تغییرات هورمونی می‌تواند منجر به تورم و التهاب لثه شود. برای کاهش احتمال بروز التهاب لثه در این دوره، استفاده از خمیر دندان مناسب، مسواک با سری نرم و نخ دندان را فراموش نکنید.
شاید جالب باشد بدانید درمان مشکلات دهان و دندان در دوران بارداری با محدودیت همراه است. بنابراین حتما قبل از بارداری به دندانپزشک مراجعه کنید و در صورت نیاز مشکلات موجود را برطرف کنید. -
توجه به علائم و تغییرات بدن در 3 ماه اول بارداری
علائم و تغییرات بدن مادر باردار نشان دهنده وضعیت جسمی مادر و جنین او است. البته که برخی از این علائم طبیعی است و برخی دیگر بیانگر وضعیت غیرطبیعی خواهند بود که باید پیگیری شوند. معمولا علائمی مانند حالت تهوع، گرفتگی عضلات، تغییرات خلقی، تورم و حساس شدن پستان‌ها طبیعی هستند و بیشتر خانم‌های باردار این موارد را تجربه می‌کنند.
با این حال خونریزی واژینال، تپش قلب، درد شدید یا گرفتگی قسمت زیرین شکم، احساس تنگی نفس مداوم، تغییرات بینایی مانند تاری دید و تورم شدید دست یا پا مواردی هستند که باید سریعا پیگیری و توسط پزشک درمان شوند.
موارد ممنوع در 3 ماه اول بارداری
مواردی که در ادامه بیان شده‌اند جزو مواردی هستند که مادر باردار باید در این دوران از آنها اجتناب کند:
- مصرف الکل
- مصرف ترکیبات مخدر، سیگار و دخانیات
- مصرف کافئین به مقدار زیاد
- قرار گرفتن در معرض مواد نیکوتینی موجود در تنباکو
- مصرف دارو و مکمل بدون دستور پزشک
- فعالیت بدنی شدید یا ورزش‌های سنگین
- بلند کردن اجسام سنگین
- خوردن گوشت، ماهی، تخم‌مرغ به صورت خام یا دودی
- خوردن ماهی‌های اقیانوسی حاوی جیوه
سوالات متداول
-
آیا استفاده از تلفن همراه در 3 ماه اول بارداری خطرناک است؟
امواج رادیویی الکترومغناطیسی که از تلفن همراه ساطع می‌شود، می‌تواند وارد بدن شما شود. از آنجایی که امواج الکترومغناطیسی موبایل باعث اختلال در رشد مغزی جنین و بیش فعالی می‌شود بهتر است تا حد امکان استفاده از موبایل را کم کنید تا هم شما و هم جنینتان از آسیب آن در امان بمانید.
برای کاهش خطرات استفاده از تلفن همراه سعی کنید مکالمه‌های تلفنی خود را کوتاه کنید، تلفن همراه را درون جیب شلوار یا پیراهن خود قرار ندهید، هنگام خواب گوشی را دورتر از محل بگذارید و در مکان‌هایی که پوشش شبکه کمتر است از تلفن همراه خود استفاده نکنید؛ زیرا در این حالت گوشی اشعه بیشتری منتشر می‌کند. -
آیا در 3 ماه اول بارداری می‌توان موی خود را رنگ کرد؟
با اینکه بیشتر افراد تصور می‌کنند رنگ کردن مو در دوران بارداری ضرر دارد؛ اما به طور کلی با انجام این کار آسیبی متوجه شما یا جنین نخواهد بود. البته توصیه می‌کنیم سه ماه اول بارداری و دو هفته آخر بارداری از این کار اجتناب کنید؛ چرا که این دوره مختص تشکیل و تکامل اعضای بدن جنین است. از این رو با توجه به حساس بودن و پیشرفت سلول‌های اولیه بدن جنین، بهتر است از این کار حداقل در سه ماه اول بارداری صرف نظر کنید.
با این حال اگر تمایل زیادی به انجام این کار دارید روش‌هایی مانند هایلایت را برای رنگ کردن موی خود انتخاب کنید که مواد شیمیایی کمترین تماس را با پوست سر شما داشته باشد. همچنین استفاده از رنگ موهای گیاهی نظیر حنا نیز می‌تواند راهی برای کاهش عوارض احتمالی رنگ کردن مو باشد.
