مراقبت‌های 3 ماه سوم بارداری

آیا این مطلب برای شما مفید است؟

اصولا ۳ ماه سوم بارداری و مراقبت‌های آن از هفته ۲۸ بارداری شروع می‌شود و تا هفته ۴۰ بارداری ادامه می‌یابد و سپس با تولد نوزاد به پایان می‌رسد. در این دوره شما شروع به فکر کردن در مورد زمان شروع زایمان و چگونگی پایان آن می‌کنید.
نگرانی و ترس شما در مورد اینکه آیا کودک شما در این دوره سالم خواهد بود قابل درک است. قطعا دوست دارید این دوره تا تولد به سرعت بگذرد و بتوانید نوزاد خود را سالم به دنیا بیاورید. اما لازمه آن شناخت مراقبت‌ها و بایدها و نبایدهایی است که باید رعایت کنید.
حال آیا می‌دانید مراقبت‌های 3 ماه سوم بارداری شامل چه مواردی هستند؟
نبایدها و موارد ممنوع این دوره شامل چه مواردی هستن؟
در این مطلب نکات و موارد مهمی درباره مراقبت‌های لازم در 3 ماه سوم حاملگی را بیان کرده‌ایم. با رعایت آنها می‌‌توانید این دوران را با آرامش خاطر و به سلامتی به پایان برسانید. پس مطالعه آن به شما پیشنهاد می‌شود.

چرا توجه به مراقبت‌های 3 ماه سوم بارداری مهم است؟

در ۳ ماه سوم بارداری، توجه و مراقبت ویژه‌ای به سلامتی و راحتی مادر و جنین نیاز است. زیرا این دوره از بارداری ممکن است با تغییرات فیزیکی و روحی بیشتری همراه باشد و نیازمند مراقبت و توجه ویژه باشد. از این رو در ادامه به برخی از موارد اهمیت توجه به مراقبت‌های ۳ ماه سوم بارداری می‌پردازیم که عبارت است از:

1. حفظ سلامت مادر

   در ۳ ماهه سوم بارداری، بدن مادر با تغییرات فیزیولوژیک و هورمونی بارداری مواجه می‌شود که این امر آنها را ملزم می‌کند تا به مراقبت‌های سلامتی مانند تغذیه مناسب، استراحت کافی، ورزش منظم و غیره توجه داشته باشند. این مراقبت‌ها سلامتی آنها را با خطر مواجه نخواهد ساخت.

2. رشد سالم جنین

   به دلیل اينکه در ۳ ماهه سوم بارداری، جنین در حال رشد است، نیاز به محیط سالم و مناسب دارد. از این رو توجه به تغذیه مناسب، مصرف مکمل‌های ویتامینی و معدنی، اجتناب از مواد مخدر و مضر، مراقبت از وزن مناسب می‌تواند به رشد سالم جنین کمک کند.

3. پیشگیری از عوارض و مشکلات بارداری

   در دوره ۳ ماه سوم بارداری ممکن است برخی عوارض و مشکلات بارداری اعم از پره اکلامپسی، دیابت بارداری، عفونت‌های ادراری و غیره رخ دهد که اگر با مراقبت‌های ۳ ماه سوم بارداری همراه شود، می‌توان از این عوارض پیشگیری کرد.

4. آمادگی برای زایمان

   خانم‌های باردار در دوره ۳ ماه سوم بارداری به زمان زایمان نزدیک هستند، از این رو مراقبت‌های مناسب می‌تواند به مادر کمک کند تا برای زایمان آماده شود. این مراقبت‌ها شامل آموزش درباره زایمان، تمرین‌های تنفس و آمادگی جسمانی، برنامه‌ریزی برای بستری و مراقبت پس از زایمان است.

5. حفظ روحیه مادر

   یکی از موارد مهمی که به مراقبت‌های ۳ ماه سوم بارداری تاکید دارد، حفظ روحیه مادر است. زیرا مادر در این دوره با تغییرات هورمونی، استرس و نگرانی‌های مربوط به زایمان مواجه می‌شود. لذا توجه به حفظ روحیه مادر می‌تواند او را در مواجهه با عوارض و مشکلات این دوره مصون نگه دارد.

مراقبت‌های 3 ماه سوم بارداری شامل چه مواردی هستند؟

بسیاری از خانم‌های بارداری که به دوره ۳ ماه سوم بارداری خود می‌رسند، به اندازه کافی به مراقبت‌های این دوره آشنا نیستند و یا اصلا ممکن است این سوال برایشان مطرح باشد که این مراقبت‌ها شامل چه مواردی می‌شوند؟ لذا با توجه به اهمیتی نیز که این مراقبت‌ها دارد، ما برخی از مهمترین آنها را برای شما لیست می‌کنیم که عبارت است از:

1. مراجعه مرتب به متخصص زنان و زایمان در 3 ماه سوم بارداری

   مراجعه مرتب به متخصص زنان و زایمان در دوره ۳ ماه سوم بارداری یک ضرورت است. زیرا شرایط این دوره از بارداری ایجاب می‌کند که وضعیت سلامتی خود و جنین را به صورت مداوم بررسی کنید. این بررسی مدام به مراقبت‌های ۳ ماه سوم بارداری کمک می کند. همچنین پزشک می‌تواند شما را در مورد مسائل مهمی نظیر تغذیه مناسب، ورزش، مصرف مکمل‌های ویتامینی و موارد دیگر راهنمایی کند.

2. انجام آزمایشات و سونوگرافی‌های لازم در زمان مقرر

   انجام برخی آزمایش‌ها و سونوگرافی‌ها به پزشک کمک می‌کند تا وضعیت سلامتی مادر و جنین او را به خوبی بررسی کند. مثلا آزمایش غربالگری باکتری‌های استرپتوکوکی گروه B که در هفته‌های ۳۵ تا ۳۷ بارداری انجام می‌شود، طی آن وجود باکتری استرپتوکوک در خانم‌های باردار بررسی می‌شود. این نوعی باکتری است که از آن به عنوان عامل اصلی عفونت نوزاد به هنگام تولد شناخته می شود. لذا انجام آنها برای مراقبت‌های ۳ ماه سوم بارداری ضروری است.
   همینطور تست بدون استرس و تست انقباضی که معمولا برای بارداری‌های پرخطر تجویز می‌شود و طی آن ضربان قلب جنین همزمان با حرکت او اندازه‌گیری می‌شود. این تست برای بررسی نوزادان دیررس اهمیت دارد.
   به علاوه سونوگرافی و آزمایش بیوفیزیکال که طی آن وضعیت تنفسی و ماهیچه یا حرکات جنین و حجم مایع آمنیوتیک آن مورد بررسی قرار می‌گیرد. این موارد از مهمترین آزمایش‌ها و تست‌هایی است که یک خانم باردار باید انجام دهد تا از سلامت خود در ۳ ماه سوم بارداری اطمینان حاصل کند.

3. توجه به تغییرات روحی در 3 ماهه سوم بارداری

   در ۳ ماهه سوم بارداری، مواردی نظیر نگرانی درباره زایمان، نگرانی درباره برعهده گرفتن نقش مادر، نگرانی درباره تغییرات زندگی پس از تولد نوزاد و غیره، باعث افزایش استرس و اضطراب در خانم‌های باردار می‌شود.
   لذا توجه به این تغییرات روحی و در میان گذاشتن آن با پزشک متخصص، می‌تواند در راستای مراقبت های ۳ ماه سوم بارداری موثر واقع شود.

4. توجه به تغییرات بدن و علائم ناشی از آن

   یکی از نکات مهمی که می‌بایست در مراقبت‌های ۳ ماهه سوم بارداری به آن توجه کنید، تغییرات بدن و علائم ناشی از آن است. در این دوره از بارداری معمولا ممکن است با علائمی نظیر سردرد و سرگیجه، تغییرات خلق و خو، تهوع و استفراغ، زیاد شدن ترشحات واژن، تغییرات در نوک سینه اعم از تورم و خارش یا تیرگی، خستگی و غیره مواجه شوید.
   لذا اگر با این تغییرات و علائم مواجه شُدید که شَدید یا غیر طبیعی بود، باید به دکتر مراجعه کنید.

5. استراحت کافی در 3 ماهه سوم بارداری

   استراحت کافی یک اصل مهم در مراقبت‌های ۳ ماه سوم بارداری است. زیرا به شما کمک می‌کند تا بتوانید با وجود تغییرات فیزیکی و روحی در این مرحله، راحتی و آرامش خود را حفظ کنید که ضامن سلامتی شما و جنین است.
   به علاوه استراحت کافی باعث کاهش خطر زایمان زودرس می‌شود و همینطور به حفظ سلامت قلب و عروق کمک می‌کند. همچنین استراحت کافی سبب می‌گردد تا برخی عوارض شایع در سه ماهه سوم بارداری مثل درد پاها، ورم و تنگی تنفس و غیره تا حد زیادی کاهش یابد.

6. ورزش کردن در 3 ماهه سوم بارداری

   یکی از راه‌هایی که می‌تواند باعث بهتر شدن مراقبت‌های ۳ ماه سوم بارداری شود، ورزش کردن است. زیرا ورزش کردن در این دوره علاوه بر کمک به تناسب اندام و سلامت قلب و عروق، مواردی نظیر یبوست و کمردرد را که در این دوره بسیار شایع است، بهبود می‌بخشد.
   منتها همواره پزشکان متخصص زنان و زایمان توصیه می‌کنند که ورزش‌های با شدت کم تا متوسط را انجام دهید و از ورزش‌های ضربه‌ای و پرشی یا قدرتی اجتناب کنید. از این رو ورزش‌هایی نظیر دوچرخه‌سواری و یوگا یا پیلاتس، برای این دوره از حاملگی مناسب هستند.

7. توجه به تغذیه در 3 ماه سوم بارداری

   تغذیه مناسب یکی از راه‌های موثر مراقبت‌های ۳ ماه سوم بارداری است. در این دوره از بارداری علاوه بر نیازهای جنین که اهمیت زیادی دارد، بدن شما نیز به یک سری از مواد مغذی اعم از ویتامین C، ویتامین K، فیبر و ویتامین B1 نیاز دارد. همچنین برای تامین نیازهای جنین، به مواد مغذی نظیر کلسیم، پروتئین، اسید چرب امگا-3 و آهن نیاز دارید. ضمن اینکه با مصرف مواد غذایی نظیر انواع میوه‌ها، گوشت گاو، سالاد، خشکبار و مغزیات، شیر و لبنیات و غیره می‌توانید این مواد مغذی را به بدن خود برسانید.
   اما با این حال توصیه می‌شود تا با مراجعه به یک پزشک متخصص زنان و زایمان، ابتدا از نیازهای بدن خود مطلع شوید و سپس بر اساس آن یک برنامه تغذیه مناسب داشته باشید.

8. رابطه جنسی در 3 ماهه سوم بارداری

   یکی دیگر از مراقبت‌های ۳ ماه سوم بارداری، توجه به نکاتی در برقراری رابطه جنسی است. زیرا رابطه جنسی در 3 ماهه سوم بارداری، با توجه به شکم بسیار بزرگ مادر، نمی‌تواند به طور طبیعی اتفاق بیافتد و برای این کار باید پوزیشن‌هایی انتخاب شوند که مادر احساس راحتی کند و فشار بر او یا جنین وارد نشود.

9. پوشیدن لباس‌های گشاد در 3 ماه سوم بارداری

   از آنجایی که در 3 ماه سوم بارداری شکم بسیار بزرگ شده است، مجبور به پوشیدن لباس‌های بارداری گشاد هستید تا بتوانید با توجه به وضعیت فیزیکی خود، آزادی حرکت داشته و راحت باشید. در واقع پوشیدن لباس‌های گشاد بارداری، بخشی از مراقبت‌های ۳ ماه سوم بارداری هستند. زیرا اولا مانع فشار زیاد به شکم و سینه شما شده و ثانیا مانع ایجاد فشار خون زیاد و بروز ناراحتی می‌شوند.

10. توجه به بهداشت دهان و دندان در 3 ماه سوم بارداری

    این یک واقعیت است که در دوران بارداری تغییراتی در سلامت دهان و دندان ایجاد خواهد شد. تغییراتی که اگر به آنها توجه نشود، می‌تواند مراقبت‌های ۳ ماه سوم بارداری شما را به خطر بیاندازد. مهمترین این تغییرات، افزایش سطح هورمون استروژن و پروژسترون است که با افزایش تجمع پلاک روی دندان‌ها همراه است. لذا اگر پلاک برداشته نشود، باعث التهاب لثه یا ژنژیویت می‌شود. این التهاب لثه که ممکن است از ماه دوم بارداری شروع شود، در ماه هشتم بارداری به اوج خود می‌رسد.
    اصولا در دوران بارداری میزان اسید در بزاق افزایش می‌یابد و دندان‌ها مستعد پوسیدگی می‌شوند.
    با این حال باید به این موضوع نیز توجه داشته باشید که در دوران بارداری غذا بیشتر مصرف می‌شود و عادات غذایی نیز در بیشتر خانم‌های باردار تغییر می‌کند که این نیازمند این است تا در جهت مراقبت های ۳ ماه سوم بارداری، حداقل ۲ بار مسواک زدن در روز را به 3 بار برسانید و استفاده از نخ دندان را هم فراموش نکنید. همچنین لازم است برای چکاب دهان و دندان در ماه‌های ۸ و ۹ بارداری‌، ماهی دوبار به دندانپزشک مراجعه نمایید.

11. توجه به پوست و مراقبت از آن

    زیبایی برای خانم‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است و این با داشتن پوستی سالم میسر است. منتها وقتی خانم‌ها باردار می‌شوند، پوست آنها تحت تاثیر روند بارداری قرار می‌گیرد. به خصوص پوست در ناحیه شکم و باسن که با تغییرات زیادی مواجه می‌شود و با ترک‌خوردگی یا کشیدگی پوست همراه است.
    همچنین ممکن است به سبب افزایش تعریق و وزن در دوران بارداری، خطر بثورات پوستی و قارچ در چین‌هایی مانند کشاله ‌ران، زیر سینه‌ها و زیربغل بغل افزایش یابد. لذا توجه به پوست و مراقبت از آن در ۳ ماه سوم بارداری، حائز اهمیت است.

12. توجه کردن به حرکات جنین در 3 ماه سوم بارداری

    به طور طبیعی حرکات جنین در ۳ ماهه سوم بارداری بیشتر می‌شود. منتها هرچه از شروع ۳ ماه سوم بارداری به سمت پایان بارداری نزدیک می‌شوید، حرکات جنین به سبب رشدی که داشته و کوچکتر شدن فضای آن در داخل شکم کمتر می‌شود و به نوعی نوزاد کمتر ضربه می‌زند. اما پیچ و تاب و کشش و تکان خوردن نوزاد را احساس خواهید کرد.
    اصولا توجه به حرکات جنین ضروری است و کاهش یا افزایش غیر طبیعی تعداد حرکات جنین می‌تواند خطرناک باشد. لذا همواره در مراقبت‌های ۳ ماه سوم بارداری به حرکات جنین توجه کنید.

موارد ممنوع در 3 ماهه سوم بارداری

ممنوعیت‌های دوران بارداری نیز از نکات مهم در مراقبت‌های ۳ ماه سوم بارداری است. البته این ممنوعیت‌ها بستگی به عواملی دارد که بر اساس وضعیت سلامت مادر تعیین می شود. به عنوان مثال ممنوعیت‌های رژیم غذایی دوران بارداری به این موضوع که مادر به دیابت، فشار خون بالا و یا سایر مشکلات دیگر مبتلا باشد و یا از سلامتی کامل برخوردار باشد، بستگی دارد. اما با این حال:

1. نوشیدنی‌های حاوی الکل
2. نوشابه و قهوه‌های با کافئین بالا
3. ترشی
4. غذاهای بسته بندی شده
5. فعالیت و ورزش‌های بدنی شدید
6. مصرف مواد مخدر
7. مصرف خودسرانه داروها

می‌توانند باعث مشکلاتی برای بارداری از جمله زایمان زودرس و سقط جنین شوند.

سوالات متداول

1. آیا کار کردن مادر باردار در 3 ماهه سوم بارداری مشکلی به وجود نمی‌آورد؟

   این موضوع بستگی به شرایط و وضعیت خانم باردار دارد. اما در برخی موارد ممکن است کارکردن یک خانم باردار با مشکلات و چالش‌هایی همراه باشد. با این حال اگر وضعیت سلامتی شما و جنینتان خوب است، اجازه کار صرفا با نظر و اجازه پزشک بلامانع است. ضمن اینکه نباید کاری که انجام می‌دهید، جزو کارهای سنگین و پرفشار باشد و می‌بایست کارهای سبک انجام دهید تا فشار بر روی شکم و جنین نباشد.

2. آیا رانندگی کردن مادر باردار در 3 ماهه سوم بارداری مجاز است؟

   به دلیل اينکه در سه ماهه سوم بارداری، مشکلات حرکتی و بعضا مشکلات دید وجود دارد، توصیه می‌شود که مادران باردار از رانندگی اجتناب کنند. زیرا خطر تصادف و آسیب به خود و جنین بیشتر می‌شود. اما اگر مشکل خاصی نداشته باشند، میتوانند رانندگی کنند.

3. آیا مصرف دمنوش‌های گیاهی در ۳ ماه سوم بارداری توصیه می‌شود؟

   به هیچ وجه توصیه نمی‌شود، چون دمنوش‌ها خاصیت شل‌کنندگی شدید عضلانی دارند و قادر هستند تا به ماهیچه‌های رحم آسیب جدی وارد کنند. لذا مصرف آنها جز با مشورت پزشک جایز نیست.