واریس پا در حاملگی؛ آیا واریس در بارداری خطرناک است؟ + علت و درمان
آیا این مطلب برای شما مفید است؟
واریس یکی از عوارض دوران بارداری است که در نگاه اول می‌تواند نگران کننده باشد. این عارضه طبیعی معمولا به علت افزایش حجم خون در دوران بارداری، بروز پیدا می‌کند.
حال واریس در بارداری چه علائمی دارد؟ چگونه باید آن را تشخیص دهیم؟ آیا واریس در دوران بارداری خطرناک است؟
در ادامه این مطلب، به تمامی این پرسش‌ها پاسخ داده و توضیحات مفید و مختصری را در این خصوص بیان خواهیم نمود. با ما همراه بمانید.
واریس بارداری چیست؟
واریس در بارداری (Varicose Veins During Pregnancy) یکی از عارضه‌های شایعی است که در اثر تغییرات ایجاد شده در بدن رخ میدهد. وقتی در دوران بارداری هستید، حجم خون تا ۵۰ درصد افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل عروق و رگ‌ها باید حجم خون زیادی را از خود عبور دهند. همین بالا بودن میزان خون، می‌تواند سبب گشاد شدن سیاهرگ‌ها شود. در این صورت سیاهرگ به شکل طناب یا مویرگ در زیر پوست ظاهر شده و کاملا قابل مشاهده است.
در نتیجه اگر رگهای خونی به این شیوه دیده شوند، می‌توان گفت که فرد به واریس بارداری مبتلا شده است. معمولا این رگهای متورم در ناحیه ساق پا ظاهر می‌شوند. در این حالت خون از قسمت پاها به قلب، بازگشت نکرده و همین سبب گشاد شدن سیاهرگ‌ها می‌شود. اما گاهی نیز واریس علاوه بر ساق پا، در نواحی دیگر بدن هم بروز پیدا می‌کند.
انواع واریس در دوران بارداری
واریس حاملگی انواع مختلفی دارد و هریک از مادران باردار، ممکن است به نوع خاصی از آن مبتلا شوند. در زیر به بررسی شایع‌ترین انواع واریس بارداری، پرداخته‌ایم:
-
واریس ران و ساق پا
واریس در درجه اول در ناحیه ساق پا یا ران‌ها بروز پیدا می‌کند. واریس پا به دو شکل طنابی و مویرگی رخ میدهد. در نوع طنابی عروق برجسته‌تر بوده و در نوع مویرگی، عروق ریزتر خواهند بود. همچنین این نوع معمولأ با عوارض خاصی همراه نیست. -
واریس ناحیه واژن
واریس در زمان حاملگی در ناحیه واژن نیز بروز پیدا می‌کند. در این دوران خونرسانی به ناحیه لگن با سرعت بیشتری صورت می‌گیرد. در حالی که بازگشت خون از لگن به قلب سرعت کمی خواهد داشت. در نتیجه رگهای واریسی در قسمت واژن نیز بروز پیدا می‌کنند. واریس واژن معمولا خطرناک نیست و حدود شش تا ده هفته پس از زایمان، از بین می‌رود. -
واریس ناحیه شکم
در قسمت شکم نیز سیاهرگ‌هایی وجود دارند، که با افزایش خونرسانی ممکن است برجسته شوند. واریس در ناحیه شکم معمولأ مویرگی و از نوع خفیف خواهد بود.
واریس در دوران حاملگی بیشتر در چه قسمت‌هایی از بدن ظاهر می‌شود؟
واریس در زمان بارداری، بیشتر در قسمت ساق و ران پا بروز پیدا می‌کند. چرا که این قسمت‌‌ها دارای عروق و سیاهرگ‌های بیشتری هستند. اما در حالت کلی ممکن است در نواحی مختلفی مثل شکم، واژن و ...نیز رخ دهد.
علائم واریس در زنان باردار چیست؟
در زیر مهمترین علائم واریس در حاملگی را ذکر نموده‌ایم:
- گرفتگی عضلات عضلات ناحیه پا دارای عروق زیادی هستند. گاهی افزایش حجم خون سبب تنگی و انسداد این عروق شده و در نتیجه فرد گرفتگی عضلات را تجربه خواهد کرد. این عارضه معمولأ شب‌ها رخ میدهد و ممکن است سبب اختلال در خواب شود. شناخت علل ایجاد در کنار روشهای درمان آن بسیار مهم است. به همین منظور خواندن مقاله گرفتگی عضلات پا در بارداری را به شما پیشنهاد می‌دهیم.
- تورم پاها واریس باعث می‌شود عضلات و عروق ناحیه پا ملتهب شوند. در صورت بروز التهاب، بدن واکنش نشان داده و احتمال تورم شدید نیز وجود دارد. تورم ناشی از واریس در بارداری، بیشتر در قسمت مچ پا مشاهده می‌شود.
- خارش پوست واریس گاها با خارش شدید و غیر قابل تحمل پوست همراه است.
- تغییر رنگ پوست پوست در اثر بروز این عارضه ممکن است کبود یا قرمز شود. این تغییر رنگ معمولا به علت تجمع خون در این ناحیه اتفاق می‌افتد.
- درد شدید اگر واریس از نوع حاد باشد، تورم و التهاب زیادی ایجاد خواهد کرد. در نتیجه همین مسئله می‌تواند سبب احساس درد شدید شده که گاها با مصرف مسکن‌ها نیز بهبود نمی‌یابد.
- گرمای پوست واریس در بارداری سبب افزایش جریان خون در برخی نواحی خاص بدن می‌شود. در نتیجه احتمالا ناحیه مورد نظر به علت تجمع خون، گرم شده و حرارت پوست افزایش می‌یابد.
- خستگی عدم بازگشت خون از نواحی مختلف بدن به قلب، می‌تواند سبب خستگی و احساس ضعف مداوم شود.
- سوزش پوست تجمع خون معمولا سبب حساس شدن پوست شده و در اثر ابتلا به واریس، افراد سوزش زیادی را در قسمت مورد نظر احساس خواهند کرد.
علل ایجاد واریس در دوران حاملگی
واریس در زنان حامله می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. علت بروز این عارضه ممکن است در شدت و میزان حاد بودن آن نیز بسیار موثر باشد. مهمترین علت‌های ابتلا به واریس موارد زیر می‌باشند:
-
افزایش سطح هورمون پروژسترون
با پیشرفت بارداری و نزدیک شدن به ماه‌های آخر، سطح هورمون پروژسترون نیز روز به روز بیشتر می‌شود. این هورمون با شل کردن رگ‌ها، می‌تواند سبب ابتلا به واریس شود. -
افزایش حجم خون
خون بدن هنگام بارداری تا حد قابل توجهی افزایش می‌یابد. همین بالا رفتن سطح خون، می‌تواند سبب شود که رگهای واریسی به وجود بیایند. -
بزرگ شدن رحم
واریس در بارداری گاها به علت بزرگ شدن رحم نیز بروز پیدا می‌کند. با رشد جنین، روز به روز فضای رحم بزرگتر می‌شود. در نتیجه همین مسئله، سبب ایجاد فشار به رگ‌ها و جلوگیری از ورود و خروج راحت خون درون آن‌ها خواهد شد. به همین دلیل با بزرگ شدن رحم، احتمال ابتلای افراد به واریس نیز وجود دارد. -
سابقه ژنتیکی
اگر در خانواده بیمار سابقه ابتلا به این عارضه وجود داشته باشد، به احتمال زیاد او نیز در دوران بارداری واریس را تجربه خواهد کرد.
پیشنهاد میکنیم حتما بخوانید
روشهای درمان واریس پا در دوران بارداری
خوشبختانه امروزه با پیشرفت علم پزشکی، واریس در بارداری به راحتی قابل درمان است. شروع درمان بهتر است بعد از زایمان صورت گیرد. چرا که هنگام زایمان رگهای واریسی روز به روز بیشتر شده و درمان عملا فایده چندانی نخواهد داشت. از طرفی نیز ممکن است انجام برخی روشهای درمانی برای جنین مضر باشد. حال بعد از اتمام دوره بارداری روشهای زیادی برای بهبود واریس وجود دارند. این روشها عبارت‌اند از:
-
لیزرتراپی
لیزرتراپی یکی از ساده‌ترین و کم تهاجمی‌ترین راه‌های درمان واریس در حاملگی است. در این روش ابتدا از بی حسی موضعی استفاده می‌شود، تا بیمار دردی را احساس نکند. سپس پزشک با استفاده از لیزر رگهای واریسی را می‌سوزاند. برای هدایت دستگاه لیزر در این روش، از تصاویر سونوگرافی استفاده می‌شود. این روش کاملا طبیعی است و در مدت زمان یک ساعت صورت می‌گیرد.
-
اسکلروتراپی
در روش اسکلروتراپی یک محلول خاص درون سیاهرگ آسیب دیده تزریق می‌شود. این محلول سبب زخم شدن بافت داخلی رگ می‌گردد. در نتیجه اینگونه خون به طرف عروق سالم، هدایت شده و از داخل رگ مورد نظر تخلیه می‌شود. بقایای سیاهرگ نیز به مرور جذب شده و کاملا محو خواهد گردید. در این روش معمولا پس از دو هفته، شاهد محو شدن رگهای واریسی خواهیم بود. همچنین بهتر است جلسات اسکلروتراپی حداقل ۲ مرتبه انجام گیرند.
-
جراحی
جراحی نیز از بهترین راه‌های درمان واریس در حاملگی است، که به دو روش زیر صورت می‌گیرد:
-
لیگشن و برداشتن
این جراحی زمانی صورت می‌گیرد که رگهای واریسی بسیار بزرگ و بد فرم باشند. طی انجام این جراحی بیمار تحت بیهوشی کامل قرار می‌گیرد. سپس سوراخی در ناحیه مورد نظر ایجاد گردیده و رگهای واریسی به وسیله لوله‌ای کوچک، بیرون کشیده می‌شوند. دوره ریکاوری بعد از این جراحی مابین پنج تا هفت روز، به طول خواهد انجامید. -
لیگیشن و فلبکتومی
در این جراحی، برش‌های یک سانتی بر روی پوست ایجاد می‌شود. سپس اکثر رگهای متورم گره زده می‌شوند. در مرحله بعد رگهای واریسی بسیار بزرگ برداشته شده و حذف می‌شوند. پس از این جراحی معمولا کبود شدن پوست بسیار شایع است. این جراحی دوره نقاهت طولانی نداشته و بیمار بعد از گذشت دو یا ۳ روز، می‌تواند به روال زندگی روزمره خود بازگردد.
-
-
مصرف دارو
پزشک ممکن است در جلسات اول، برخی داروهای افزایش جریان خون را برای شما تجویز کند. این داروها با بالا بردن درصد جریان خون، سبب تخلیه خون در رگهای واریسی می‌شوند.
برای درمان خانگی واریس پا در بارداری چه اقداماتی انجام دهیم؟
علاوه بر روشهای پزشکی گفته شده در بالا، برخی روشهای خانگی تاثیرگذار نیز برای درمان واریس وجود دارند. این روشها می‌توانند با کمترین خطری، واریس را بهبود بخشند. در زیر بهترین روشها را نام برده‌ایم:
- سرمادرمانی کمپرس یخ را در یک حوله قرار دهید. سپس آن را بر روی رگهای واریسی قرار داده و بیست دقیقه مکث کنید. سرما سبب انقباض و تنگ شدن رگ‌ها شده و در بهبود واریس بسیار موثر است. بهتر است این کار را ۳ مرتبه در طول روز انجام دهید.
- استفاده از پابند برخی پابندهای مخصوص وجود دارند که برای درمان واریس در بارداری، مورد استفاده قرار می‌گیرند. این پابندها همانند یک جوراب ضخیم، از ناحیه پاشنه تا ساق پا را پوشش می‌دهند. پابند در قسمت مچ پا تنگ‌تر است، ولی در قسمت ساق گشادتر خواهد بود. این مسئله سبب ایجاد فشار برروی رگ‌ها و هدایت خون به سمت بالا می‌شود. شما می‌توانید دو ساعت در طول روز، از این پابندها استفاده کنید.
- ورزش کردن بهترین ورزش برای درمان این عارضه پیاده روی است. چرا که سرعت جریان خون را افزایش داده و اینگونه به مرور خون جمع شده در ناحیه پا، به سمت قلب بازگشت می‌کند. اگر بی تحرک هستید، کم کم پیاده روی را آغاز کنید.
- رژیم غذایی سالم سیاهرگ‌ها خونی که اکسیژن خود را به اندام‌ها داده است، به قلب منتقل می‌کنند تا دوباره اکسیژن بگیرد. برای اینکه رگ‌ها بتوانند این وظیفه خود را به خوبی انجام دهند، باید به سلامت آن‌ها اهمیت دهید. رژیم غذایی سالم که شامل فیبرو ویتامین فراوان باشد، در سلامت عروق و سیاهرگ‌ها بسیار موثر است.
- کنترل وزن مطالعات نشان میدهد که اضافه وزن در بارداری، واریس را تشدید می‌کند. به همین دلیل برای درمان باید همواره وزن خود را کنترل کنید. برای کاهش و کنترل وزن، باید رژیم غذایی و برنامه ورزشی مناسبی داشته باشید.
پیشنهاد میکنیم حتما بخوانید
روش‌هایی برای کاهش درد واریس در حاملگی
واریس معمولا درد زیادی به همراه ندارد. اما گاها برخی افراد هنگام ابتلا به این بیماری درد و سوزش زیادی را احساس خواهند کرد. برای کاهش درد می‌توانید از روشهای زیر کمک بگیرید:
- ناحیه نظر را به آرامی ماساژ دهید.
- تحت نظر پزشک از برخی داروهای مسکن استفاده کنید.
- پاها را برای دقایقی در آب سرد قرار دهید.
- تحت نظر پزشک آمپول‌های تسکین درد تزریق کنید.
- تمرینات ورزشی انجام دهید.
- از روش گرما درمانی کمک بگیرید.
روشهای تشخیص رگ های واریسی در بارداری
تشخیص عارضه واریس در زمان بارداری، معمولأ بسیار ساده خواهد بود. به طوری که افراد با مشاهده عروق خونی متورم، به راحتی متوجه بروز این مشکل در بدن خود خواهند شد. اما برای تشخیص دقیق‌تر بهتر است به پزشک مراجعه شود. پزشکان برای تشخیص واریس، از روشهای زیر استفاده می‌کنند:
- معاینه فیزیکی ابتدا پزشک سعی می‌کند با معاینه فیزیکی و مشاهده عروق متورم شده، این عارضه را تشخیص دهد. در هنگام معاینه ممکن است پزشک سیاهرگ‌های برجسته شده را فشار دهد، تا میزان سفتی و خروج خون از آن‌ها را بررسی کند.
- سونوگرافی داپلر دیگر شیوه تشخیص این بیماری، انجام سونوگرافی داپلر است. در این روش پزشک سعی می‌کند با استفاده از مانیتور و برخی ابزار‌های مخصوص، عملکرد سیاهرگ را مورد بررسی قرار داده و میزان برگشت خون را سنجش خواهد کرد. در نتیجه با انجام سونوگرافی داپلر، واریس به طور قطعی تشخیص داده می‌شود.
چه زمانی برای واریس در بارداری باید به پزشک مراجعه کرد؟
رگهای واریسی در اغلب موارد، پس از زایمان به طور خود به خود از یین رفته و ناپدید می‌شوند. اما اگر واریس از نوع حاد رخ دهد، قطعا نیاز است که توسط پزشک معاینه شوید. چرا که واریس شدید، گاها می‌تواند برخی عوارض جبران ناپذیر را به همراه داشته باشد. اگر این عارضه با نشانه‌های زیر همراه بود، فورا به پزشک مراجعه نمایید:
- تورم و کبودی
- درد ناحیه پا یا واژن
- خونریزی خفیف یا شدید
- احساس سنگینی در پاها
- بد فرمی پاها به علت ظاهر شدن سیاهرگ
آیا رگهای واریسی پس از زایمان از بین می‌روند؟
رگهای ناشی از واریس در بارداری، در ۶۰ درصد موارد پس از زایمان به طور کلی از بین می‌روند. در واقع نهایتا ۱۰ هفته پس از وضع حمل، این رگ‌ها ناپدید خواهند شد. اما گاهی ممکن است اینگونه نباشد. بسیاری از افراد پس از زایمان نیز همچنان با عارضه واریس درگیر خواهند بود. این دسته از افراد، باید برای درمان جدی توسط پزشک معاینه شوند.
خطرات واریس در بارداری چیست؟
عوارض واریس در زمان بارداری، اگر از نوع حاد باشد، شامل موارد زیر خواهد بود:
-
لخته شدن خون
وقتی به واریس مبتلا می‌شوید، خون زیادی در یک قسمت از بدن جمع می‌شود. همین مسئله سبب ایجاد لخته خون می‌گردد. لخته‌های خون می‌توانند در سراسر بدن به حرکت درآیند و شرایط زمانی خطرناک می‌شود، که لخته‌ها به درون ریه یا قلب راه یابند. در این صورت احتمال آمبولی ریه یا ایست قلبی وجود دارد.
-
خونریزی
رگهای گشاد شده با کمترین آسیبی دچار خونریزی می‌شوند. حال چون معمولا رگ تحت فشار زیادی است، خونریزی بسیار شدید و خطرساز خواهد بود.
-
اگزمای وریدی
پوست اطراف ورید یا سیاهرگ در اثر بروز واریس بسیار خشک می‌شود. در نتیجه احتمال دارد در بافت این ناحیه شاهد بروز اگزما باشیم.
روشهای پیشگیری از واریس حاملگی
برای پیشگیری از ابتلا به واریس در دوران بارداری، نکات زیر را در نظر داشته باشید:
- همیشه به پهلوی چپ بخوابید تا فشار جنین، باعث فشرده شدن رگهای ناحیه لگن و پا نشود.
- نمک باعث خشک شدن آب بدن می‌شود و از عوامل بروز واریس است. پس مصرف آن را محدود کنید.
- همیشه لباس‌های گشاد و راحت استقاده کنید. چرا که لباس‌های تنگ، گاها باعث فشردگی سیاهرگ‌ها می‌شوند.
- واریس بیشتر افراد چاق را درگیر می‌کند. پس مراقب وزن خود باشید.
- در هنگام دراز کشیدن، پاهایتان را بالا نگه دارید. برای این کار می‌توانید یک بالش کوچک زیر پاهایتان قرار دهید.
- برای جلوگیری از بروز واریس در بارداری، مرتبا ورزش کنید. انجام تمرینات ورزشی سبب می‌شود که عروق ماهیچه‌های سراسر بدن، خون را با نهایت قدرت و سرعت به سمت قلب هدایت کنند.
- از ایستادن‌های طولانی مدت اجتناب کنید.
- روزانه حداقل نیم ساعت پیاده روی داشته باشید.
سوالات متداول
- آیا می‌توان در دوران بارداری رگهای واریسی را درمان کرد؟ خیر، بهتر است درمان به بعد از زایمان موکول شود. چرا که برخی درمان‌های واریس، می‌توانند برای جنین مضر باشند.
- آیا واریس در بارداری سلامت جنین را به خطر می‌اندازد؟ واریس خفیف هیچ خطری برای مادران باردار و جنین به همراه ندارد. نوع حاد نیز می‌تواند خطرات و عوارض بالا را برای مادر به همراه داشته باشد، اما معمولا خطری متوجه جنین نخواهد شد.
- آیا تمام مادران باردار به واریس حاملگی دچار می‌شوند؟ خیر، تنها یک سوم از مادران باردار این عارضه را تجربه می‌کنند.
- آیا واریس در بارداری ارتباطی با جنسیت جنین دارد؟ واریس معمولا به علت افزایش حجم خون بدن بروز پیدا می‌کند. حال چه جنین دختر باشد و چه پسر، حجم خون بدن قطعا بیشتر خواهد شد. پس جنسیت جنین نمی‌تواند از نظر علمی، ارتباط خاصی با ابتلای مادر به واریس داشته باشد.
- آیا واریس در بارداری نشان دهنده مشکل جدی است؟ اگر واریس از نوع حاد بوده و با علائمی مثل تورم و کبودی، احساس سنگینی در پاها، درد شدید و …همراه باشد، می‌تواند نشانگر یک مشکل جدی تلقی گردد.
- رگهای واریسی در زنان باردار چه زمانی ظاهر می‌شوند؟ معمولا رگ‌ها در ماه‌های سوم تا پنجم بارداری که حجم خون افزایش می‌یابد، بروز پیدا می‌کنند.
- برای درمان واریس ناشی از حاملگی به چه دکتری مراجعه کنم؟ بهتر است به پزشک زنان مراجعه نمایید. گاها متخصص زنان نیز ممکن است بر حسب نوع مشکل، شما را به پزشک دیگری ارجاع دهد.
